هواسازها، به عنوان قلب تپندهی سیستمهای تهویه مطبوع، نقش حیاتی در کنترل کیفیت هوا، دما و رطوبت محیطهای داخلی ایفا میکنند. این دستگاهها که در انواع مختلف طراحی و تولید میشوند، برای ایجاد هوای پاک، سالم و مناسب در ساختمانهای مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی به کار میروند. با توجه به اهمیت انتخاب صحیح انواع هواساز، در این مقاله به بررسی ویژگیها، قطعات و کاربردهای متنوع این دستگاهها خواهیم پرداخت تا شما بتوانید با شناخت کامل، مناسبترین گزینه را برای نیازهای خود انتخاب کنید.
هواساز چیست و چگونه کار میکند؟
هواساز دستگاهی است که برای تنظیم و بهبود کیفیت هوا در محیطهای مختلف ازجمله ساختمانهای مسکونی، اداری و صنعتی استفاده میشود. این دستگاه معمولا در سیستمهای تهویه مطبوع (HVAC) بهکار میرود و با تنظیم دما، رطوبت و تصفیه هوا شرایط مناسبی را برای افراد حاضر در فضا فراهم میکند.
عملکرد انواع هواساز به این صورت است که ابتدا هوای محیط ازطریق یک فیلتر وارد دستگاه میشود و ذرات گردوغبار و آلایندهها از آن جدا میشوند. سپس هوا از روی کویلهای سرمایشی یا گرمایشی عبور میکند و میتوانند دمای هوا را به میزان موردنظر تغییر دهند.
در مرحله بعد، فنهای تعبیهشده در دستگاه، هوای تصفیه و تنظیمشده را به محیط منتقل میکنند. بسته به نیاز محیط، هواسازها میتوانند به یک رطوبتگیر نیز مجهز شوند تا میزان رطوبت هوا را بهینهسازی کنند. این مجموعه فرایندها باعث میشود که هواسازها بتوانند بهطور موثری کیفیت و شرایط هوای محیط را تنظیم کنند.
آشنایی با انواع هواساز
حال که متوجه شدیم هواساز چیست و چه عملکردی دارد، میتوانیم با انواع آن آشنا شویم. هواسازها باتوجهبه نیازهای مختلف محیطهای صنعتی، بهداشتی و مسکونی، به انواع مختلفی تقسیم میشوند. هر کدام از این انواع برای کاربردهای خاصی طراحی شدهاند و دارای ویژگیهای منحصربهفردی هستند. در ادامه، به بررسی رایجترین انواع هواساز و کاربردهای آنها میپردازیم.
لازم است بدانید برای انتخاب هواساز مناسب و کاربردی نیاز به مشاوره توسط متخصصین مجرب جهان تهویه هستید. تماس با ما
| نوع هواساز | مناسب برای | ویژگی اصلی | مزایا | محل نصب | هزینه بهرهبرداری |
|---|---|---|---|---|---|
| خانگی | آپارتمانها و منازل مسکونی | گرمایش و سرمایش یکنواخت | صرفهجویی در مصرف انرژی، ایمنی بالا | بالکن یا فضای مرکزی ساختمان | پایین |
| صنعتی | محیطهای صنعتی و تولیدی | کنترل دقیق دما و رطوبت | کاهش آلایندهها، بهبود بهرهوری | بخشهای صنعتی یا سقف کارخانه | متوسط |
| هایژنیک | محیطهای حساس (بیمارستانها، آزمایشگاهها) | فیلتراسیون قوی و دقیق | هوای استریل، کنترل رطوبت کامل | داخل ساختمان یا اتاقهای ایزوله | بالا |
| ایرواشر | گلخانهها، سالنهای ورزشی، کارگاهها | تهویه و خنکسازی تبخیری | مصرف انرژی پایین، رطوبتسازی | فضای خارجی یا داخلی | پایین |
| هیت ریکاوری | ساختمانهای اداری، تجاری، مسکونی | بازیابی انرژی هوای خروجی | کاهش هزینههای انرژی، بهرهوری بالا | اتاق تجهیزات یا فضای مرکزی | متوسط |
هواساز نوع خانگی
این نوع هواساز به عنوان یکی از بهترین انتخابها برای سیستمهای تهویه مطبوع خانگی شناخته میشود. با رشد شهرنشینی و افزایش تعداد آپارتمانها، نیاز به این سیستمها نیز به طرز چشمگیری افزایش یافته است.
هواسازهای خانگی به صورت مرکزی نصب میشوند و تهیهکننده هوای خنک و گرم در ساختمانها هستند. معمولاً در بالکن ساختمان قرار میگیرند و مواد ساختمان داخلی از طریق لولهکشی به آنها متصل میشوند.
استفاده از این نوع هواساز، گرما را با یکنواختی بسیار بالا در محیط منزل فراهم میکند و همچنین خطراتی مانند آتشسوزی وجود ندارد. به همین دلیل، هواساز خانگی به عنوان انتخابی کارآمد و صرفهجویی در مصرف گاز شناخته میشود.
نوع صنعتی
هواسازهای صنعتی یکی دیگر از بهترین انواع سیستمهای تهویه مطبوع میباشند که در محیطهای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند. علاوه بر کنترل دما، این سیستمها ویژگیهای دیگری نیز دارند که به کنترل رطوبت و آلایندههای موجود در محیط کمک میکنند.
هواساز هایژنیک بیمارستانی
هواسازهای هایژنیک برای استفاده در محیطهای حساس بهداشتی، بهویژه بیمارستانها و مراکز درمانی، طراحی شدهاند. این هواسازها از فیلترهای قوی و سیستمهای تهویه خاصی استفاده میکنند تا بتوانند هوای محیط را بهطور کامل از آلودگیها و میکروارگانیسمها تصفیه کنند. استانداردهای بهداشتی بالا در ساخت انواع هواساز هایژنیک بیمارستانی باعث میشود تا برای اتاقهای عمل، بخشهای مراقبتهای ویژه و آزمایشگاهها ایدهآل باشند.
هواساز ایرواشر
ایرواشر، بدون استفاده از کویل سرمایشی عمل میکنند. این تجهیزات با پاشش آب و عبور هوا از داخل آن، تبخیر تبدیلی را ایجاد کرده و دمای هوا را کاهش میدهند.
هواساز هیت ریکاوری
هواسازهای هیت ریکاوری یکی دیگر از انواع هواسازها هستند که از قابلیت بازیابی انرژی برخوردارند. این مدل میتواند هوای خروجی را پیش از تخلیه از ساختمان بازیابی کرده و از انرژی آن برای تنظیم دمای هوای ورودی استفاده کند. این ویژگی در هواساز هیت ریکاوری باعث بهینهسازی مصرف انرژی در ساختمانها میشود و به کاهش هزینههای گرمایش و سرمایش کمک میکند.
انواع هواساز بر اساس نوع کنترل جریان هوا
یکی دیگر از تقسیم بندیها علاوه بر انواع هواساز به لحاظ نوع هوای ورودی، بر اساس کنترل جریان هوا انجام میشود. دستگاههای هواساز بر اساس کنترل جریان هوا به دو دسته تقسیم میشوند: یکی حجم ثابت و دیگری حجم متغیر.
هواساز حجم ثابت (CAV)
در حالت حجم ثابت (CAV)، نرخ جریان هوا همواره ثابت است و با تغییر دمای هوای خروجی از دستگاه، دمای فضای داخل ساختمان تغییر میکند. این تغییر دما با تنظیم دِبی آب عبوری از کویل سرمایش/گرمایش (با استفاده از شیر سه راهه برقی) انجام میشود.
هواساز حجم متغیر (VAV)
اما در حالت حجم متغیر (VAV)، دمای هوای خروجی از دستگاه ثابت باقی میماند و با تغییر حجم هوادهی، دما در داخل ساختمان تنظیم میشود. این تغییر دما با تغییر سرعت چرخش فن (با استفاده از اینورتر) و تنظیم دِبی هوا ارسالی توسط فن انجام میشود.
برای ایجاد دماهای متفاوت در زونهای مختلف ساختمان، در حالت حجم ثابت میتوان از کویلهای بازگرمایش استفاده کرد و با عبور آب گرم از درون لولههای آنها، به دمای مورد نظر در هر زون دستیافت. همچنین، میتوان از هیتر الکتریکی به جای کویل آبگرم استفاده نمود.
در حالت حجم متغیر، برای ایجاد دماهای متفاوت در زونهای مختلف، میتوان از باکسهای VAV در مسیر کانال اصلی هر زون استفاده کرد. این باکسها مجهز به دمپرهایی هستند که به صورت اتوماتیک و با توجه به دمای تنظیم شده در هر زون، حجم هوای عبوری را تغییر میدهند.
انواع هواساز بر اساس شکل یونیت
تهویهکننده افقی (Horizontal): این سیستم تهویهای، با یونیتی که افقی قرار میگیرد، نصب میشود. عموماً در پشت بام یا فضای مخصوص تهویه قرار میگیرد.
تهویهکننده عمودی (Vertical): این نوع تهویهکننده، یونیتی دارد که عمودی قرار میگیرد و بهطور معمول در داخل فضای مورد نیاز نصب میشود.
هواساز سرمایشی و هواساز گرمایشی
هواسازهای سرمایشی و گرمایشی دستگاههایی هستند که میتوانند بسته به نیاز محیط، هوا را بهصورت موثر گرم یا سرد کنند و شرایط دمایی ایدهآلی را برای فضاهای داخلی فراهم سازند. هواسازهای سرمایشی عمدتا برای خنککردن محیط در فصلهای گرم بهکار میروند و میتوانند دمای هوای ورودی را تا سطح دلخواه کاهش دهند.
در مقابل، انواع هواساز گرمایشی طراحی شدهاند تا در فصلهای سرد سال، محیطی گرم و راحت را ایجاد کنند. این هواسازها با استفاده از کویلهای گرمایشی، دمای هوا را افزایش داده و به توزیع یکنواخت حرارت کمک میکنند. بسیاری از مدلهای پیشرفته انواع هواساز، قابلیت هر دو عملکرد سرمایشی و گرمایشی را بهصورت یکپارچه دارند و میتوانند در تمام فصول سال مورد استفاده قرار گیرند. این انعطافپذیری باعث میشود که انواع هواساز سرمایشی و گرمایشی گزینهای محبوب برای انواع ساختمانهای مسکونی، تجاری و صنعتی باشند.
قطعات تشکیلدهنده هواساز
هواسازها از قطعات و اجزای متنوعی تشکیل شدهاند که هر یک نقش ویژهای در کنترل و بهینهسازی شرایط هوای ورودی به محیط دارند. این اجزا با همکاری هم میتوانند هوا را فیلتر، سرد یا گرم و درصورت نیاز، رطوبت آن را تنظیم کنند.
مبدل حرارتی
مبدل حرارتی در انواع هواسازها بهمنظور انتقال حرارت بین دو جریان هوای سرد و گرم بهکار میرود. این قطعه با کمک کویلهای سرمایشی و گرمایشی، امکان تنظیم دما را فراهم میکند و از آن برای ایجاد هوای خنک یا گرم در محیط استفاده میشود.
فن حلزونی
فن حلزونی یکی از اجزای کلیدی هواساز است که مسئول بهگردش درآوردن هوا در داخل سیستم و توزیع یکنواخت آن در محیط میباشد. طراحی خاص فن حلزونی باعث میشود که جریان هوای تولیدشده، با سرعت و فشار مناسب وارد فضا شده و کیفیت تهویه بهبود یابد.
کویل
کویلها که بهعنوان بخشی از مبدل حرارتی عمل میکنند، نقش مهمی در تغییر دمای هوا دارند. کویلهای سرمایشی با کمک جریان مبرد، دمای هوای ورودی را کاهش داده و آن را خنک میکنند، درحالیکه کویلهای گرمایشی با استفاده از آب گرم یا بخار، دمای هوا را افزایش میدهند.
فیلتر
فیلترها بخش حیاتی دیگری در انواع هواساز هستند که برای تصفیه هوا از ذرات گردوغبار، آلودگیها و ذرات معلق طراحی شدهاند. فیلترها به بهبود کیفیت هوا کمک میکنند و با جلوگیری از ورود آلودگیها، فضای داخلی را پاکیزهتر نگه میدارند. انواع مختلفی از فیلترها ازجمله فیلترهای هپا و کربنی در هواسازها استفاده میشوند.
رطوبتزن و رطوبتگیر
رطوبتزن و رطوبتگیر از اجزای اصلی هواساز هستند که برای تنظیم رطوبت محیط بهکار میروند. رطوبتزن با اضافهکردن رطوبت به هوا، محیطی مرطوب و مناسب ایجاد میکند و برای فضاهای خشک یا محیطهایی با نیاز به رطوبت بالا ایدهآل است.
در مقابل، رطوبتگیر رطوبت اضافی هوا را جذب کرده و سطح رطوبت را کاهش میدهد؛ این ویژگی برای محیطهای مرطوب یا فصلهای گرم و مرطوب کارآمد است. این دو قطعه با همکاری یکدیگر میتوانند رطوبت هوا را بهینهسازی کرده و آسایش محیط را تضمین کنند.
مزایای استفاده از هواساز در سیستم تهویه مطبوع
انتخاب انواع هواساز به لحاظ نوع هوای ورودی میتواند با مزایای زیر همراه باشد:
- مصرف انرژی پایین: این دستگاهها با بهرهبرداری از فنها و تکنولوژیهای مدرن، مصرف انرژی را به حداقل میرسانند و باعث صرفهجویی در مصارف انرژی میشوند.
- امکان کنترل هوشمند: هواسازها با قابلیت کنترل هوشمند، اجازه میدهند تا شرایط هوایی داخل ساختمان به طور دقیق و مطلوب تنظیم شوند و کارایی سیستم بهبود یابد.
- نصب و نگهداری آسان: طراحی ساده و کارآمد هواسازها باعث میشود نصب و نگهداری آنها بهراحتی انجام شود و نیاز به هزینههای زیاد در این زمینه کاهش یابد.
- عدم اشغال فضای خانه: این دستگاهها به طور جمع و جور طراحی میشوند و فضای کمی را اشغال میکنند که به کاربران اجازه میدهد از فضای بیشتری در ساختمان بهرهبرداری کنند.
- تنوع در ظرفیتهای مختلف: هواسازها با ظرفیتهای مختلفی تولید میشوند تا به نیازهای مختلف ساختمانها پاسخ دهند و به بهرهوری بیشتر کمک کنند.
- امکان استفاده در تمام فصول سال: هواسازها قابلیت کارکرد در تمام فصول سال را دارند و با تنظیم مناسب، در فصول سرد و گرم، کارآیی بالایی دارند.
- مستقل بودن تهویه هر واحد از آپارتمان: این دستگاهها به طور مستقل در هر واحد آپارتمان قرار میگیرند و به هر ساکن امکان کنترل تهویه و راحتی را میدهند.
فیلتراسیون و تامین کیفیت مناسب هوا: هواسازها با استفاده از فیلترهای مخصوص، هوا را تصفیه میکنند و کیفیت مناسب هوا را در داخل ساختمان فراهم میآورند.
تاثیر هواساز در افزایش سلامتی
انواع هواساز به لحاظ نوع هوای ورودی میتواند تاثیر زیادی در سلامت افراد داشته باشد. این موضوع اهمیت انتخاب دستگاه هواساز صحیح را دوچندان میکند. دستگاههای تهویه هوای خانگی، با دارا بودن فیلترهای مخصوص، ذرات حساسیتزا نظیر گرده و غبار را از هوا جدا کرده و به تمیزی هوا کمک میکنند. به علاوه، این دستگاهها عملکردی بسیار موثر به عنوان رطوبت گیر نیز دارند؛ زیرا از هوای داخل اتاق رطوبت را میگیرند.
نصب یک سیستم تهویه هوای خانگی، میتواند خطر گرمازدگی و سایر بیماریهای مرتبط با گرما را به شدت کاهش دهد. شاید عجیب باشد اما، هواساز حتی به کاهش خطر کمآبی نیز کمک میکند! زمانی که دما پایینتر باشد، شما کمتر عرق میکنید و در نتیجه کمتر آب از دست میدهید.
حفظ تعادل آب بدن بسیار مهم است و یک سیستم تهویه هوای خوب میتواند در مقابله با کمآبی احتمالی به شما کمک کند. همچنین با داشتن هوای تمیزتر، احتمال حملات آسم در افراد مبتلا به این بیماری به شدت کاهش مییابد.
نکات مهم در خرید انواع هواساز به لحاظ نوع هوای ورودی
نکات مهم در خرید انواع هواساز به لحاظ نوع هوای ورودی
همانطور که اشاره کردیم، انواع هواساز به لحاظ نوع هوای ورودی از اهمیت زیادی برخوردار هستند. اگر میخواهید یک دستگاه تهویه مطبوع بخرید، نیاز به اطلاعات دقیق و کاربردی دارید تا بهترین هواساز با بهترین قیمت برای پروژهتان انتخاب کنید.
نوع کاربرد هواساز، نکتهی مهمی است؛ باید قبل از خرید، ظرفیت هوادهی مورد نیاز محاسبه و تخمین زده شود تا دستگاه مناسب با صرفهجویی در هزینهها و انرژی، انتخاب شود.
مشخصات کویل سرمایشی و گرمایشی نیز حائز اهمیت است؛ باید به جزئیات مانند ضخامت لولههای کویل، تعداد فینها در اینچ، سطح حرارتی، تعداد ردیفها و … توجه شود.
محل نصب هم دیگر نکتهای است که باید در نظر گرفته شود؛ انتخاب انواع هواساز به لحاظ نوع هوای ورودی باید با توجه به نوع نصب (عمودی، افقی یا زیر سقفی) باشد. نکتههای دیگر شامل برند قطعات استفاده شده، میزان هوای برگشتی، فیلتراسیون مناسب، نیاز به سیستم رطوبتزن و رطوبت زدا و فشار استاتیکی فن هواساز نیز حائز اهمیت هستند.