در این مقاله قصد داریم در رابطه با اسپلیت کانالی صحبت کنیم و شما را با این وسیله آشنا سازیم. همچنین از مزایا و معایب آن صحبت کنیم تا اگر قصد خرید این وسیله را دارید بتوانید راحت تر انتخاب کنید. پس با ما همراه باشید تا در ادامه به شرح این وسیله جالب و کاربردی بپردازیم.
اسپلیت کانالی چیست؟
در بعضی از فضاها و ساختمان ها به علت وجود فضای کم نمی توان از مدل های معمول اسپلیت ها استفاده کرد به همین دلیل افراد به سمت استفاده از اسپلیت کانالی رو آورده اند.
اسپلیت کانالی فضای بسیار کمی را اشغال میکند و نیاز به داشتن فضای زیادی ندارد. اسپلیت کانالی که همان داکت اسپلیت نام دارد از یک یونیت داخلی و یک یونیت بیرونی تشکیل شده است. این یونیت ها را در سقف کاذب نصب می کنند. این دو یونیت به وسیله لوله های مسی که پر از گاز فریون می باشند به هم متصل می شوند. هوا از طریق یونیت داخلی به اتاق ها فرستاده شده و در هر اتاق ساختمان دریچه هایی قرار می گیرد که این هوا از طریق این دریچه ها به داخل واحد هدایت شود. .( ازطریق کانال کشی )
اسپلیت ها کلا دو تکه می باشند و از دو یونیت ساخته شده اند. یونیت داخلی را در سقف کاذب جاسازی میکنند و قابلیت تهویه هوای چندین مکان مختلف را به صورت همزمان دارد. یونیت خارجی از طریق لوله های مسی به یونیت داخلی متصل می شود. قدرت اسپلیت از کولر گازی خیلی بیشتر می باشد و می توان گفت انتخاب این وسیله هوشمندانه تر و به صرفه تر می باشد. در فضاهای بزرگ مسکونی و اداری می توان گفت انتخاب اسپلیت کانالی از کولر گازی هوشمندانه تر و به صرفه تر می باشد.
انواع اسپلیت های کانالی
اسپلیت کانالی معمولا به دو مدل تقسیم می شود که این دو مدل شامل نوع معمولی و نوع اینورتر می باشد. نوع مصرف انرژی این دو با هم تفاوت دارد به این نحو که مصرف انرژی نوع معمولی B بوده و نوع اینورتر A می باشد.
اینورتر نسبت به نوع معمولی مزیت هایی دارد. یکی از این مزیت ها کاهش مصرف برق در این مدل می باشد زیرا در این مدل کمپرسور هوشمند وجود دارد و می تواند با توجه به نیاز مصرف افراد درجه دور موتور را تنظیم نماید. اما در نوع معمولی موتور کمپرسورها با یک میزان دور در هر شرایطی کار می کنند. همین امر سبب می شود که مصرف برق افزایش یابد و این مسئله اصلا اقتصادی نمی باشد.
سیکل گرمایش در این نوع دستگاه ها
بطور کلی، سیستم گرمایشی اسپلیت کانالی به دو صورت کار میکند.
- گرمایش با هیت پمپ
- گرمایش از طریق کویل آبگرم
حالت گرمایش دستگاه با هیت پمپ (یا پمپ حرارتی)، به گونهای است که از کمپرسور دستگاه جهت افزایش دما و فشار مبرد استفاده میشود و مبرد هنگام عبور از مبدل حرارتی نصب شده در یونیت داخلی، حرارت را به محیط تهویه شونده منتقل مینماید. درواقع، سیکل کارکرد هیت پمپ، برعکس سیکل سرمایشی اسپلیت کانالی است
اما، گرمایش از طریق کویل آبگرم (حالت کم مصرفتر) نیز وجود دارد و آن این است که از یک کویل آبگرم جهت تامین گرمایش دستگاه استفاده میگردد. در این حالت، آب گرم از درون کویل گرمایشی نصب شده در یونیت داخلی دستگاه عبور کرده و حرارت را از طریق فن به محیط منتقل مینماید.
کویل آب گرم میتواند از طریق پکیج یا موتورخانه مرکزی تامین شود که با توجه به کارایی پروژه یکی از این روشها تامین آب گرم بکارگرفته میشود. در ادامه، هریک از این روشهای تامین آب گرم بصورت جداگانه توضیح داده شده است.
گرمایش با هیت پمپ
به حالت تامین گرمایش اسپلیت کانالی با کمپرسور، حالت هیت پمپ یا پمپ حرارتی گویند. شکل زیر، دیاگرام یک پمپ حرارتی دستگاه کولرگازی اسپلیت کانالی را نمایش میدهد. در حالت گرمایش، جهت چرخش مبرد بواسطهی شیر چهارراهه (یا شیر معکوس) در سیکل تراکم تبرید برعکس میشود. در این حالت، نحوه کارکرد به اینصورت است که فشار و دمای مبرد در کمپرسور افزایش مییابد.
سپس، مبرد در حالت گاز، توسط شیر چهارراهه به سمت مبدل حرارتی یونیت داخلی هدایت شده و در آنجا، حرارت خود را به محیط تهویه شونده منتقل میکند. در واقع، مبرد محیط را گرم کرده و با دفع حرارت به محیط، سرد میشود. همچنین، با دفع حرارت به محیط، از حالت گاز به مایع تبدیل میشود.
سپس، پس از عبور مبرد از لوله مویین یا شیر انبساط، فشار مبرد کاهش مییابد و به سمت مبدل حرارتی یونیت خارجی حرکت میکند. در مبدل حرارتی یونیت خارجی، دمای مبرد با جذب حرارت محیط بیرون، افزایش یافته و مجددا از حالت مایع به گاز تبدیل میگردد.
بنابراین، با توجه به آنچه که توضیح داده شد، در حالت هیت پمپ، انرژی الکتریکی زیادی جهت کارکرد کمپرسور مصرف میگردد. پس، این حالت برق زیادی را مصرف مینماید و درصورتی که گرمایش محیط توسط روشهای دیگر همچون پکیج، موتورخانه و … قابل تامین باشد، گزینه مناسبی برای تامین گرمایش محیط نیست.
اما، درصورتی که نتوان گرمایش محیط را توسط روشهای دیگر تامین نمود، بدون شک یکی از مناسبترین روشها برای تامین گرمایش محیط تهویه شونده خواهد بود.
با وجود این مزایا، این روشِ تامین گرمایش معایبهایی همچون مصرف برق بالا، هزینه بالای خرید اولیه سیستم و کارکرد دستگاه در محدوده خاص دمایی محیط بیرون را دارد مثلا اگر دمای بیرون خیلی سرد باشد دستگاه نمیتواند محیط را گرم کند.
گرمایش کویل آبگرم با تامین آب گرم از طریق پکیج
در حالتی که از کویل آبگرم برای تامین گرمایش دستگاه اسپلیت کانالی استفاده میشود باید آب گرم مورد نیاز کویل را تامین کرد. یکی از روشهای تامین آب گرم کویل، استفاده از پکیج است.
پکیجهای دیواری و زمینی موجود در بازار قابلیت تامین آب گرم مصرفی و گرمایشی را دارند. در این حالت، آب گرم شده توسط پکیج به سمت کویل توسط لوله کشی هدایت شده و در آنجا با کارکرد فنِ یونیت داخلی حرارت را بین مبدل و محیط تهویه شونده تبادل میکند.
از مزایای تامین گرمایش اسپلیت کانالی با استفاده از آبگرم پکیج میتوان به کمتر بودن مصرف برق درمقایسه با حالت هیت پمپ، داشتن گرمایش در تمامی شرایط دمایی محیط بیرون، مشخص بودن هزینه مصرف انرژی هر واحد مسکونی بصورت مجزا و نداشتن هزینه تعمیر و نگهداری نام برد.
تنها عیب تامین گرمایش اسپلیت کانالی با استفاده از پکیج آن است که تامین آب گرم کویل هنگام استفاده از آب گرم مصرفی (مثلا مصرف آب گرم هنگام حمام کردن) دارای محدودیت است. این مشکل، باعث میشود که گرمایش اسپلیت کانالی عمل نکرده و دمای اتاق کاهش یابد.
گرمایش کویل آبگرم با تامین آب گرم از طریق موتورخانه
در این حالت، گرمایش کویل آبگرم توسط موتورخانه مرکزی تامین میگردد. این حالت مزایا و معایب خاص خود را دارد که در ادامه توضیح داده شده است.
مزایای استفاده از موتورخانه برای کویل آبگرم اسپلیت کانالی:
- کمتر بودن مصرف برق درمقایسه با حالت هیت پمپ
- داشتن آب گرم دائمی و بدون قطعی
- داشتن گرمایش در تمامی شرایط دمایی محیطِ بیرون
- کاهش هزینه مصرف انرژی گاز در پروژههای بزرگ
معایب استفاده از موتورخانه برای کویل آبگرم اسپلیت کانالی:
- مشخص نبودن هزینه مصرف انرژی برای هر واحد بصورت مجزا
هزینه تعمیر و نگهداری بالاتر نسبت به پکیج های خانگی
مزایا و معایب استفاده از این دستگاه
-
معایب:
۱ . عدم منطقه بندی نمودن فضای داخل در دستگاه اسپلیت کانالی
منظور از منطقه بندی نمودن ، کنترل دمای اتاق ها و سالن ها به طور مستقل و جداگانه است که چندین اتاق متصل به یک اسپلیت کانالی ، نمی توانند دمای مستقل و جداگانه داشته باشند و همه آنها هم دما خواهند بود و همزمان سرد یا گرم می شوند. بنابرین در هر نوع ساختمانی که به کنترل جداگانه و مستقل دما در اتاق ها و سالن های آن نیاز است ، به جای اسپلیت کانالی ، سیستم مینی چیلر و فن کویل و یا استفاده از دستگاه های دیگر توصیه می شود.
برای مثال در یک واحد مسکونی اگر در اتاق کودک به دمای ۲۲ درجه سانتی گراد ، در سالن به دمای ۱۹ درجه و در اتاق دیگر به دمای ۱۷ درجه نیاز باشد ، دمای هوای خروجی از اسپلیت کانالی را نمی توان به شکل مستقل تنظیم نمود .چون همه اتاق ها و سالن ها به یک یونیت سقفی و با کانال کشی وصل هستند ، همه یک دمای برابر خواهند داشت. معمولا بهتر است از این سیستم فقط در جاهایی استفاده شود که کل فضای تهویه شونده یک تکه بوده و بخواهیم کل فضا با یک دما تهویه شود
۲ . مصرف برق بالاتر نسبت به سیستم های دیگر
در این سیستم کل فضای داخل با هم و به یک میزان تهویه می شود و برای مثال اگر فقط یک فرد در اتاق خود به تهویه نیاز داشته باشد ، کل اتاق ها و سالن های دیگر متصل به آن سیستم ، تهویه خواهند شد و این طبیعی است که انرژی زیادی به هدر رفته و مصرف برق سیستم افزایش می یابد. بنابرین هزینه های جاری استفاده از این سیستم درد سرساز خواهد شد. به همین خاطر توصیه می شود که از آن فقط در اماکنی استفاده شود که تقریبا در بیشتر ساعات، تمام افراد به طور همزمان در آنجا حضور دارند.البته برای اینکه این موضوع را تا حدی پوشش دهیم میتوان از سیستم های دور متغیر استفاده کرد.
۳ . میزان صدای سیستم اسپلیت کانالی
با توجه به اینکه یونیت داخلی در سقف کاذب جاسازی شده است و از فن بزرگی در آن برای رساندن هوا به همه اتاق ها و سالن ها استفاده می شود و از طرفی هوا از کانال های متعدد عبور می کند ، صدای کارکرد فن یونیت داخلی به فضای داخل منتقل می گردد.
۴ . حداکثر فضای قابل پوشش برای تهویه
چنانچه از این سیستم در ساختمانی چند طبقه استفاده شود و حجم فضایی که قرار است توسط آن تهویه شود زیاد باشد باید همانند اسپلیت از چندین دستگاه و چندین سری لوله کشی بین یونیت های داخلی (داخل ساختمان) و خارجی (خارج از ساختمان) استفاده شود. در ضمن چون بین یونیت خارجی و داخلی لوله کشی از نوع مسی است و گاز فریون (مبرد) بین یونیت ها در جریان است ، نمی توان یونیت خارج از ساختمان را نسبت به یونیت داخل ساختمان از یک متراژ مشخص دورتر نصب نمود زیرا گاز مبرد در لوله های طویل دچار افت فشار زیاد شده و راندمان سیستم کم می شود و به همین علت معمولا یونیت خارج از ساختمان را (همانند کولر گازی) در تراس نصب می کنند و ممکن است در معرض دید قرار گرفتن دستگاه به زیبایی ساختمان لطمه بزند.
مزایا:
۱ . قیمت اولیه پایین
اولین و مهمترین دلیل برای فروش و کاربرد این سیستم ، قیمت اولیه کمتر آن (حدود ۳۰ درصد) نسبت به سایر سیستم ها مانند مینی چیلر و فن کویل است. البته باید به هزینه اجرای اسپلیت کانالی نیز توجه کرد که نسبت به سیستمی مثل چیلر و فن کویل بیشتر است و اگر از دمپر نیز در هر شاخه از کانال های آن استفاده شود، قیمت آن به مراتب بالاتر هم می رود.
۲ . تامین هوای تازه
در این سیستم هوای تازه مورد نیاز ساختمان با اکسیژن کافی هم در فصل زمستان و هم تابستان از بیرون ساختمان (از راه کانال) تامین می شود.
۳ . استفاده از تکنولوژی دور متغیر یا اینورتر
انواع اسپلیت کانالی در دو نوع اینورتر (موتور الکتریکی دور متغیر که کمپرسور را به گردش در می آورد) و نوع معمولی (موتور الکتریکی با دور ثابت کار می کند) وجود دارند که نوع اینورتر باعث می شود که اسپلیت کانالی همواره با حداکثر توان کار نکرده و تنها متناسب با نیاز درخواستی و با کم و زیاد شدن دور موتور محرک کمپرسور ، تهویه مطبوع مورد نظر را تامین می کند.
با توجه به اینکه در این دستگاه معمولا از کمپرسور اسکرال استفاده می شود ، نوع اسکرال نسبت به دیگر کمپرسورها ارزان قیمت تر بوده و به خاطر وجود کمترین تعداد قطعات متحرک ، طول عمر بیشتر و نیز صدا و لرزش کمتری نسبت به سایر کمپرسورها دارد. در ضمن در سیستم های دیگر مانند مینی چیلر و فن کویل نیز از کمپرسور نوع اسکرال و تکنولوژی اینورتر استفاده می شود.
۴ . فیلتر نمودن هوا
اسپلیت کانالی قابلیت فیلتر نمودن هوای ورودی به محیط را با استفاده از فیلترهای قابل شستشو دارد.
۵ . مجزا شدن هزینه شارژ هر واحد از کل ساختمان
در این سیستم بر خلاف سیستم های مرکزی مانند چیلر ، هزینه مصرف انرژی برای سرمایش و گرمایش هر واحد از یک آپارتمان از هزینه شارژ عمومی آپارتمان مجزا شده و هر واحد می تواند بر مقدار مصرف خود کنترل داشته باشد.
۶ . استفاده از اسپلیت کانالی به جای چند اسپلیت دیواری
استفاده از یک دستگاه اسپلیت کانالی به جای چند اسپلیت (کولر گازی) و در نتیجه کاهش هزینه بهره برداری ، تعمیر و نگهداری و عدم نیاز به تکنسین نگهدار را به همراه دارد
۷ . کاهش رطوبت هوا
در این سیستم نیز همانند سیستم های دیگری که بر پایه سیکل تبرید کار می کنند ، مقدار رطوبت هوای عبوری از دستگاه به علت تقطیر بخار آب موجود در هوا توسط کویل سرمایشی ، کاهش می یابد.
۸ . گرمایش مطبوع و قدرتمند اسپلیت کانالی
اسپلیت کانالی همانند اسپلیت می تواند در سیکل گرمایشی کار کند و با مصرف برق گرمایش مورد نیاز را همانند سیکل سرمایش فراهم آورد. ولی در کشور ما که استفاده از گاز به جای برق جهت گرمایش مقرون به صرفه تر است ، در مناطق سردسیر و نیمه سردسیر کشور برای گرمایش از یک کویل آبگرم که در یونیت داخلی دستگاه جاسازی شده و به آبگرم ارسالی از طرف پکیج گازسوز یا بویلر موتورخانه متصل می شود، استفاده می گردد. بدین ترتیب با سرد شدن هوا در پاییز و زمستان ، مسیر آبگرم ورودی به یونیت داخلی دستگاه اسپلیت کانالی باز شده و آبگرم وارد کویل آن می شود و با چرخش فن دستگاه ، هوای گرم وارد اتاق ها و سالن ها می شود. از جمله مزایایی که استفاده از کویل آبگرم و فن به همراه دارد این است که در لحظه شروع کار دستگاه، خیلی سریع دمای هوای داخل افزایش می یابد. (در نقطه مقابل سیستم گرمایشی مثل رادیاتور)
نتیجه گیری
می توان گفت امروزه که فضای منازل و ساختمان ها کم شده است و یا به علت معماری های خاص شاید فضای کافی وجود نداشته باشد، نصب اسپلیت کانالی یک راه عالی و مطمئن می باشد. اسپلیت کانالی که از دو یونیت تشکیل شده است در داخل سقف کاذب نیز وصل می شود و می توان به راحتی آن را در هر فضایی جا داد.
دیگر با استفاده از این وسیله نیازی نیست که از دستگاه های متعدد برای سرمایش و یا گرمایش فضای اطرافمان استفاده کنیم. این وسیله علاوه بر تولید هوای گرم و سرد می تواند هوای تازه را نیز به وجود بیاورد. همچنین اگربخواهیم هزینه ها را کاهش دهیم می توانیم از کویل آب گرم استفاده کنیم.
با توجه به مزایا و معایبی که در بالا برای اسپلیت کانالی بر شمردیم می توان گفت خرید این دستگاه برای افراد راحت تر میشود. زیرا با دانستن مزایا و معایب افراد می توانند با چشم باز انتخابی درست را انجام دهند و تا سالیان سال از این وسیله کاربردی استفاده نمایند. البته مشورت با افراد متخصص در این زمینه نیز بی تاثیر نمی باشد و می تواند کمک بزرگی به افراد باشد.