موضوع طراحی هواساز هایژنیک یکی از مهمترین و موثرترین جنبه‌ها در زمینه تهویه مطبوع و بهداشت محیطی می‌باشد. این طراحی‌ها به منظور ایجاد هوای تمیز، آزاد از ذرات معلق، باکتری‌ها و آلودگی‌های هوایی، به خصوص در محیط‌های حساس مانند بخش‌های درمانی، آزمایشگاه‌ها، صنایع غذایی و محل‌هایی با الزامات بهداشتی بالا مورد استفاده قرار میگیرند. اصول و مبانی طراحی هواسازهای هایژنیک با هدف حفظ سلامتی افراد، کاهش انتقال بیماری‌ها و بهبود کیفیت هوای محیطی تدوین می‌شوند.
در طراحی هواسازهای هایژنیک، عواملی همچون جریان هوا، انتقال حرارت، رطوبت، فیلتراسیون و کنترل میکروب‌ها بسیار حیاتی و اساسی هستند. استفاده از سیستم‌های پیشرفته فیلتراسیون و مراقبت از پارامترهای مهم هوا می‌تواند به طراحان و مهندسان کمک کند تا با دقت بیشتر، هواسازهایی را طراحی کنند که به نحو موثری از آلودگی‌های هوا جلوگیری کنند و برای ایجاد محیطی بهداشتی و سالم، مورد استفاده قرار گیرند.
کاربردهای هواساز هایژنیک
- بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مراکز درمانی: هواساز هایژنیک به علت تأمین هوای تمیز و بهداشتی، در محیط‌های پزشکی و مراکز بهداشتی و درمانی بسیار کاربرد دارند.
- دانشگاه‌ها، آموزشگاه‌ها و مراکز آموزشی: در محیط‌های آموزشی و آموزشگاهی، هواساز هایژنیک به کنترل شرایط محیطی و ایجاد محیطی مناسب برای تعلیم و تربیت کمک میکنند.
- مجتمع‌های مسکونی و تجاری و سالن‌های ورزشی: هواساز هایژنیک در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و فضاهای ورزشی به تهویه و تنظیم شرایط مطبوع کمک میکنند.
- شرکت‌ها، کارگاه‌های صنعتی و کارخانه‌جات: در محیط‌های صنعتی و کارخانه‌ای، هواساز هایژنیک به ایجاد محیطی سالم و پاک کمک میکنند و از نظرات آلاینده‌ها در فضا مراقبت میکنند.
- پاساژها، هتل‌ها و مراکز تفریحی: در فضاهای تجاری، مراکز تفریحی و هتل‌ها، هواساز هایژنیک به ایجاد محیطی دلپذیر و مطبوع برای مشتریان و بازدیدکنندگان کمک میکنند.
- مغازه‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و نمایشگاه‌ها: هواساز هایژنیک در فروشگاه‌ها و نمایشگاه‌ها به ایجاد فضایی مطبوع و جذاب برای مشتریان کمک میکنند.
- سالن‌های پرورش قارچ، صنایع مختلف و سالن‌های سمینار: هواساز هایژنیک در صنایع مختلف و فضاهای سمینار به مدیریت دما و رطوبت و نظم هوا کمک میکنند.
استانداردهای مهم در طراحی هواساز هایژنیک
از آنجا که دستگاه‌های تهویه هوای بهداشتی در محیط‌های ویژه‌ای استفاده می‌شوند، ارزیابی و طراحی هواساز هایژنیک به واسطه مجموعه‌ای از استانداردهای مختلف انجام میشود.
طراحان و متخصصان برای طراحی این محصول از سه استاندارد اساسی بهره می‌برند. اولین استانداردی که بهره‌برداری
از آن در طراحی دستگاه‌های تهویه هوا بهداشتی انجام میشود، استاندارد فدرال آمریکا می‌باشد. این استاندارد، کلاس‌های اتاق‌های تمیز را از ۱ تا 100000 دسته‌بندی میکند.
استاندارد دیگری که برای طراحی دستگاه‌های تهویه هوا بهداشتی استفاده میشود، استاندارد اروپا می‌باشد. همچنین، استاندارد ISO 14644 نیز به‌عنوان سومین استاندارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این استاندارد، کلاس‌های اتاق‌های تمیز معمولاً از 1 تا 9 دسته‌بندی می‌شوند.
همانند دستگاه‌های صنعتی دیگر، دستگاه‌های تهویه هوا بهداشتی نیز بر اساس یک سری استانداردهای مرجع تولید می‌شوند و از این‌رو با برخی کدهای استاندارد برای طراحی آنها آشنا می‌شویم.
کد EN 13053 یکی از این کدهای استاندارد برای طراحی دستگاه‌های تهویه هوا بهداشتی می‌باشد. این کد شامل موارد مختلفی همچون واحدهای تهویه هوا و بخش‌های تشکیل‌دهنده آنها است.
همچنین، کد EN 13053 به بررسی عملکرد، سرعت بازدهی و کارکرد دستگاه‌های تهویه هوا پرداخته و سیستم‌های تهویه هوا برای ساختمان‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد.
کد EN 1886 نیز یکی دیگر از کدهای استانداردی است که برای طراحی دستگاه‌های تهویه هوای بهداشتی به‌کار می‌رود. این کد شامل دستورالعمل‌های اجرایی مکانیکی، بررسی سیستم‌های تهویه هوا برای ساختمان‌ها، واحدهای تهویه هوا و دستگاه‌های تهویه هوا بهداشتی است.
همچنین، کد VDI 6022 نیز از جمله کدهای استاندارد دیگری است که برای طراحی هواساز هایژنیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کد استاندارد شامل قسمت اول مربوط به نیازمندی‌ها برای طراحی سیستم‌های تنظیم شرایط دمایی، رطوبتی و تهویه هوا میشود. اطلاعاتی نیز درباره تهویه محیط داخلی در این کد ارائه میشود.
همچنین به عنوان یکی دیگر از کدهای استاندارد در این حوزه می توان به کد DIN 1946-4 نیز اشاره کرد. این کد به بررسی تهویه هوا در ساختمان‌ها و اتاق‌های مخصوص مراقبت‌های بهداشتی و درمانی می‌پردازد.
در این استانداردها، فاکتورهای مختلفی ارزیابی می‌شوند، از جمله ارزیابی کنترل سطح آلاینده‌ها و میزان انتشار آنها در هر مترمربع. همچنین، اندازه و مقدار میکرو ارگانیسم‌های موجود در محیط نیز ارزیابی میشود.
در دستگاه‌های تهویه هوای بهداشتی، سیستم ابزار دقیقی برای تنظیم دما و رطوبت، تنظیم سرعت جریان هوای ورودی و خروجی، و کنترل آلاینده‌ها وجود دارد. این فاکتورها و معیارهای ذکر شده در طراحی دستگاه‌های تهویه هوای بهداشتی اهمیت بسیاری دارند؛ زیرا تأثیر قابل توجهی در عملکرد نهایی دستگاه‌ها دارند. هنگامی که دستگاه‌های تهویه هوا از این استانداردها پیروی کنند، قادر به تضمین سلامتی افراد به بهترین شکل خواهند بود.
با استفاده از این استانداردها، طراحان و تولیدکنندگان دستگاه‌های تهویه هوای بهداشتی می‌توانند محصولاتی با کیفیت و کارایی بالا ارائه دهند که نیازهای محیط‌های خاص را برآورده میکنند. این استانداردها به عنوان راهنمایی کامل در طراحی، ساخت و نصب دستگاه‌های تهویه هوا بهداشتی عمل میکنند و به محیط‌های پاک و بهداشتی کمک میکنند
مزایای طراحی هواساز هایژنیک
- سیستم بازدید و نگهدارنده فن: هواساز هایژنیک، با داشتن درب بازدید و نگهدارنده فن، امکان مراقبت و تعمیرات بهتر را فراهم می‌آورند.
- فشارسنج فیلتر: حضور فشارسنج فیلتر در هواساز هایژنیک، کارایی و عمر مفید فیلترها را بهبود می‌بخشد.
- تنظیمات هوای خروجی: این دستگاه‌ها از امکان انجام عملیات‌های مختلف بر روی هوای خروجی برخوردارند که اجازه کنترل بهتر شرایط محیطی را می‌دهد.
- دسترسی آسان به شرایط بهتر: هواساز هایژنیک امکان دستیابی به شرایط بهتر در آب و هوا را فراهم می‌آورند و برای ایجاد محیط مطلوب و بهداشتی اهمیت دارند.
- کاهش مصرف انرژی: استفاده از هواساز هایژنیک به دلیل کارایی بالا، منجر به کاهش قابل‌توجه مصرف انرژی نسبت به سیستم‌های پمپ حرارتی با باتری‌های گرمایشی میشود.
- سازگاری با محیط: هواساز هایژنیک با جنس اتصالات و گوشه‌ها، به خوبی با محیط اطراف سازگار هستند و دارای خصوصیات مقاومت در برابر رطوبت هستند.
- کنترل هوشمند: این دستگاه‌ها از کنترل هوشمند و امکاناتی مانند کنترل دما و رطوبت، کاهش یا افزایش حجم هوا بهره می‌برند که عملکرد بهینه و اقتصادی را تضمین میکند.
- کاهش سطح صدا: هواساز هایژنیک با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، نسبت به دستگاه‌های سنتی، سطح صدا را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهند و محیط کاری را بهتر می‌سازند.
معایب طراحی هواساز هایژنیک
- اشغال فضای زیاد: طراحی هواساز هایژنیک به دلیل نیاز به تجهیزات و قطعات خاص، ممکن است فضای بیشتری را در مقایسه با دیگر سیستم‌های تهویه هوا اشغال کنند.
- هزینه‌های بالای تعمیرات و نگهداری: تعمیرات و نگهداری هواساز هایژنیک به دلیل پیچیدگی برخی اجزا و نیاز به تخصص فنی، هزینه‌های بالایی را ممکن است به دنبال داشته باشد.
- نیاز به کانال کشی دقیق: برای عملکرد بهینه هواساز هایژنیک، نیاز به کانال‌های کشی دقیق و محلی مناسب برای انتقال هوا و فیلتراسیون وجود دارد.
- هزینه اولیه سیستم موتور خانه: برخی هواساز هایژنیک ممکن است دارای هزینه اولیه بالایی برای تجهیزات موتور خانه و دیگر قطعات خاص باشند.
- نیاز به تعمیرات تخصصی: برخی قطعات هواساز هایژنیک به تعمیرات تخصصی و نیروی متخصص نیاز دارند که ممکن است موجب افزایش هزینه‌ها و مسائل مرتبط شود.
هر چند که طراحی هواساز هایژنیک به دلیل ویژگی‌ها و عملکرد مطلوب، مورد توجه و استفاده قرار می‌گیرد، اما برای انتخاب صحیح و موثر آنها، نقاط ضعف و معایب مذکور نیز باید مدنظر قرار گیرند و به طور کامل ارزیابی شوند. در نهایت، تعادل میان مزایا و معایب به کمک تصمیم‌گیری هوشمندانه می‌تواند به دستیابی به سیستم تهویه هوای بهداشتی مناسب و اقتصادی کمک کند.
تفاوت هواساز هایژنیک و معمولی
طراحی هواساز هایژنیک با استفاده از سیستم‌ها و فن‌آوری‌های پیشرفته‌تر، جلوگیری از ورود یا انتقال آلودگی به محیط تهویه‌دهی را ممکن می‌سازند و با توانایی فیلتر نمودن هوای محیط به نسبتی بالا (تا 99.9 درصد)، اطمینان از کیفیت هوای مناسب را به افراد مهیا میکنند.
این نوع سامانه‌ها با ظرفیت‌های متنوع از 2000 تا 20000 فوت مکعب بر دقیقه و با ساختارهای مختلفی از جمله عمودی و افقی تولید می‌شوند. از جمله کاربردهای این نوع سامانه‌ها میتوان به بیمارستان‌ها، مراکز درمانی، دانشگاه‌ها، آموزشگاه‌ها، مجتمع‌های مسکونی و تجاری، کارخانه‌ها و شرکت‌ها، هتل‌ها و سالن‌های ورزشی اشاره کرد.
استفاده از سامانه‌های تهویه مطبوع هایژنیک، نقطه تمایز اصلی آن با سامانه‌های معمولی را شکل می‌دهد. این نوع سامانه‌ها از تجهیزات کنترلی پیشرفته‌تری استفاده میکنند که در صورت اختلال در عملکرد، نمی‌تواند بر عملکرد سامانه‌ها تأثیر منفی بگذارد. در این سامانه‌ها، توجه به جزئیات طراحی نیز اهمیت دارد. به‌عنوان مثال، هوابندی بیشتر در درزها و بازدیدها، جنس بدنه از ورق‌های فولادی ضد زنگ یا استنلس استیل، پوشش داخلی با کاور سیلیکونی ضدآب و امکان شست‌وشوی داخلی سامانه‌ها از ویژگی‌های منحصر به‌فرد سامانه‌های تهویه مطبوع هایژنیک محسوب می‌شوند.
این ویژگی‌ها به تمیز نگه‌داشتن و بهبود کیفیت هوا در محیط کمک میکنند. همچنین، این سامانه‌ها با استفاده از فن‌های سانتریفیوژ بک‌وارد یا پلاگ، هوای مطبوع را به فضا دمیده و با استفاده از تجهیزات دقیق اندازه‌گیری دما، فشار و رطوبت، کنترل مطلوبی بر هوا دارند.
طراحی هواساز هایژنیک در صنایع غذایی
طراحی هواساز هایژنیک در بخش‌های مختلف صنایع غذایی نقش بسیار مهمی ایفا میکنند. این دستگاه‌ها به‌منظور کاهش احتمال آلودگی غذاها به فساد و میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا و بهبود کیفیت محصولات غذایی، به طور چشم‌گیری مورد استفاده قرار میگیرند.
در بخش‌هایی از صنایع غذایی که نیاز به تولید و ذخیره‌سازی مواد با کیفیت بالاتر، ایمن‌تر و با ماندگاری طولانی‌تر دارند، هواسازهای هایژنیک اهمیت بیشتری پیدا میکنند. بخش هایی از قبیل:
- تولید محصولات لبنی
- فرآوری مواد گوشتی
- ارخانه‌های تولید نوشیدنی‌ها
- صنایع بسته‌بندی مواد غذایی
- تولید شیرینی و شکلات
ایجاد شرایط مناسب برای تولید و ذخیره‌سازی محصولات وابسته به هوای مطلوب، تأثیر چشم‌گیری بر کیفیت مواد غذایی خواهد داشت. این دستگاه‌ها از طریق تصفیه هوا، محیط را پاک و سالم نگه‌داشته و آلودگی‌ها و ویروس‌ها را از محیط کارخانه دور نگه می‌دارند. در واقع، بهبود محیط تمیز به تولید محصولات با کیفیت و ایمن بیشتر کمک میکند.
همچنین، تصفیه هوا باعث دفع بو، کاهش فشار منفی هوا و حذف آلاینده‌ها میشود. در این صنایع، هوای بیرون شامل ذرات گرد و غبار، مواد شیمیایی، باکتری‌ها، کپک و حشرات میشود که ممکن است محصولات غذایی و سطوح تماس با مواد غذایی را آلوده کنند.
بنابراین، استفاده از هواساز هایژنیک باعث ایجاد شرایط بهداشتی و سالم در تولید محصولات غذایی میشود. این دستگاه‌ها نه‌تنها از نظر بهداشتی بلکه از لحاظ اقتصادی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. بهبود مصرف انرژی و همچنین کاهش هزینه‌های تعمیرات و نگهداری، هواسازهای هایژنیک را به یک گزینه مناسب برای صنایع غذایی تبدیل میکند.
