یکی از موارد بسیار مهم در کلاس های آموزش تعمیر کولرگازی و یا آموزش تعمیر چیلرتراکمی موضوع نصب و استفاده از رسیور ها می باشد. آشنایی با کاربرد این تجهیزات و نحوه محاسبه حجم مخزن رسیور از موارد بسیار مهم می باشد.
وظیفه اصلی رسیور جمعکردن یا حذف نوسانات موجود در سطح مبرد مایع شده میباشد. همچنین موجود بودن یک مخزن مناسب در هنگام پمپدان (Pump down) سیستم بسیار ضروری میباشد.
بهعبارتی دیگر، در سیستمی که رسیور وجود ندارد، همواره باید شارژ گازمبرد سیستم بهاندازه کافی (نه زیاد و نه کم) باشد اما در صورت وجود رسیور ، سیستم دیگر چندان به میزان شارژ گاز حساس نخواهد بود زیرا شارژ اضافهتر مشکلی ایجاد نکرده و بصورت مایع در رسیور ذخیره خواهد شد.
علاوهبراین، این قطعه تضمین میکند که مایع بهصورت خالص و عاری از هرگونه گاز بهطرف اواپراتور برود. رسیور ها به دو شکل افقی و عمودی ساخته میشوند که نوعی افقی آن متداولتر است.
رسیور ها اغلب در سیستمهایی که دارای اواپراتور تبخیری و یا کندانسور هوایی هستند، کاربرد دارند. در سیستمهای دارای کندانسور آبی، خود کندانسور آبی (پوسته و تیوب) به عنوان رسیور محسوب میشود (گاهی اوقات در کندانسورهای هوایی نیز بهعلت وجود مدار سابکولینگ در کندانسور، براساس نظر طراح سیکل، از گذاشتن این قطعه صرفنظر میگردد).
این قطعه تا حد امکان در نزدیکترین نقطه ممکن زیر کندانسور قرار داده میشود و لولهکشی نیز باید طوری انجام شود که امکان تخلیه آزاد مایع بهسهولت از کندانسور به آن وجود داشته باشد.
این مطلب بدین معنی است که فشار داخل رسیور نباید به حدی بالا رود که باعث جلوگیری از ورود مایع به آن گردد. این امر بر اثر مواردی مانند گرفتار شدن گاز در قسمت بالای آن ، افت فشار زیاد در خط مایع از کندانسور به رسیور و یا طراحی نادرست مسیر خط مایع (قبل از رسیور ) اتفاق میافتد.
برای جلوگیری از بهدام افتادن گاز در رسیور ، معمولاً از یک انشعاب جداگانه بهصورت ونت (Vent) استفاده میشود. این انشعاب از بالا رسیور به بالای کندانسور وصل شده و آن ها را با یکدیگر ارتباط میدهد. سایز این خط ارتباط دهنده مطابق جدول زیر می باشد :
۵۰۰ | ۳۶۰ | ۲۶۰ | ۱۵۰ | ۵۰ | ۵۰ | Maximum Tons |
۲ | ۲/۱ ۱ | ۴/۱ ۱ | ۱ | ۴/۳ | ۲/۱ | Vent line size (Inch) |
ذخیره مایع مبرد در داخل رسیور زمانی لازم می شود که :
- سیستم تبرید نیاز به تعمیر و سرویس داشته باشد : در چنین موقعیتی تمام ماده مبرد داخل سیکل را به صورت مایع در داخل مخزن جمع می کنند. نحوه کار به این صورت است که در حالی که کمپرسور کار می کند شیر خروجی رسیور را می بندیم لذا مبرد داخل خط مایع و اواپراتور از طریق کمپرسور مکیده شده و در زمان کوتاه ( بستگی به ظرفیت ) چند ده ثانیه کاهش آنی در داخل اواپراتور ایجاد شده و باعث تبخیر سریع تر بقیه مایع و خروج آن از اواپراتور و نهایتا خروج تمام گاز مبرد از کمپرسور را موجب می شود. البته در طی این پروسه باید کلید کنترل فشار کم اتصال کوتاه شده باشد. با خارج شدن آخرین ذرات گاز از کمپرسور فشار روی گیج به سمت صفر میل کرده و صدای کمپرسور نیز تغییر می کند. به آهستگی شیر سرویس رانش کمپرسور را بسته و فورا دستور قطع کلید اصلی دستگاه را می دهیم. در شرایط مذکور تمام ماده مبرد در داخل کندانسور و مخزن رسیور جمع شده است و براحتی می توانیم تمام تجهیزات روی خط مایع ، شیر انبساط ، اواپراتور وکمپرسور را برای سرویس باز کنیم.
- خاموش کردن کمپرسور به طریق پمپ دان اتوماتیک : ( با استفاده از کلید کنترل فشار کم ).
- تغییر بار برودتی: اهمیت وجود مخزن در سیستم های ظرفیت بالا به هنگام تغییر در بار برودتی بیشتر جلوه می کند. با کاهش بار برودتی ، تزریق مایع به اواپراتور از طریق شیر انبساط محدود شده در نتیجه مایع مبرد اضافی در مخزن جمع می شود ( سطح مایع در مخزن بالا می رود ). لازم به ذکر است که در موقع کاهش بار ، کندانسور به وظیفه خود عمل کرده و متاثر از کاهش بار نمی شود. در افزایش ناگهانی بار نیز مایع داخل مخزن به کمک تجهیزات آمده و دمای سالن یا محصول را در زمان کمتری به دمای نهایی می رساند. با توجه به کاربری مخزن نصب آن در سیستم های تبرید با ظرفیت پایین نظیر یخچال و فریزر ضرورتی ندارد ولی در تمام سیستم های تبرید با کندانسر هوایی مخزن مایع استفاده می کنیم. در سیستم های تبرید با کندانسر آبی از نوع پوسته و لوله نیازی به نصب رسیور نداریم زیرا در این سیستم ها قسمت انتهایی پوسته کندانسر به عنوان رسیور عمل می کند.
به این نکته نیز توجه شود که مایع مبرد بعد از خروج از کندانسور هم باز تبخیر میشود، اما میزان آن کم است و در واقع این تصور اشتباه نباید ایجاد شود که چون مایع سابکول شده است، دیگر تبخیری روی نمیدهد.
بههمین دلیل است که همواره قسمتی از مبرد، حتی درخود ریسور بهصورت بخار در میآید.
انتخاب حجم مناسب مخزن رسیور:
از روی نمودار زیر با توجه به ظرفیت و مبرد داخل سیستم حجم رسیور را تعیین می کنیم.