آشنایی با مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک

مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک

طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک یکی از موضوعات حیاتی و پرکاربرد در زمینه تهویه ‌مطبوع و سیستم‌های تبرید است که از آن به‌منظور خنک‌کردن آب و تأمین برودت مورد نیاز در سیستم‌های سرمایش و تهویه ‌مطبوع استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها از طریق فرایند تراکم گاز، دمای آب را به یک دمای پایین‌تر کاهش می‌دهند تا بتواند در فضاها و سیستم‌های مختلف به کار برود.

مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک با توجه به اهمیت کاربرد و عملکرد این دستگاه، چالش‌ها و پیچیدگی‌های خاصی را در بر دارد. این مراحل شامل انتخاب و طراحی مناسب کمپرسور، انتخاب نوع و اندازه مبدل حرارتی، انتخاب متغیرهای مربوط به آب خنک، و کنترل دقیق دمای آب و عملکرد دستگاه می‌شود.

همچنین، در طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک، لازم است از نظرات مهندسان مکانیک، مهندسان برق و کارشناسان مجرب در زمینه تهویه ‌مطبوع و تبرید استفاده گردد تا نیازها و الزامات مختلف مشتریان و کاربران این دستگاه‌ها در نظر گرفته شود و نتیجه‌ای با کیفیت و قابل اطمینان حاصل شود.

در این مسیر، این مقاله به بررسی مفصل مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک خواهد پرداخت و تلاش خواهد کرد تا با معرفی ابزارها، تکنیک‌ها و الگوهای مورد استفاده در طراحی این دستگاه‌ها، به خوانندگان علاقه‌مند کمک کند تا به‌صورت جامع‌تری با علم این حوزه آشنا شوند.

همچنین، مزایا و معایب استفاده از انواع مختلف چیلرهای تراکمی آب خنک نیز مورد بررسی قرار خواهند گرفت تا مخاطبان بهترین گزینه را با توجه به نیازها و شرایط خود انتخاب کنند. از این رو، با همراهی با ما در این سفر به دنیای طراحی چیلرهای تراکمی آب خنک، امیدواریم که دانش شما افزایش یابد و به عملکرد بهتر و موثرتر این دستگاه‌ها کمک نماید.

اجزای سیستم‌های تبرید آب خنک

پیش از آشنایی با مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک، به معرفی اجزای سیستم‌های تبرید آب خنک می‌پردازیم:
  • کمپرسورها: کمپرسورها به عنوان قلب تپنده در عملکرد سیستم‌های تبرید آب خنک اهمیت بسیاری دارند و تأثیر مستقیمی بر ضریب عملکرد، کارایی، ابعاد، عمر مفید دستگاه، مصرف انرژی و تولید سرما دارند.
  • کندانسورها: کندانسورها نقش حیاتی و تعیین‌کننده‌ای در سیستم‌های تبرید آب خنک دارند. نوع و کارایی کندانسورها تأثیر قابل‌توجهی بر ضریب عملکرد، کارایی، ابعاد، عمر مفید دستگاه، مصرف انرژی و تولید سرما دارند.
  • اواپراتورها: اواپراتورها به عنوان واحد تبخیر کننده نتیجه عملکرد سیستم‌های تبرید آب خنک هستند. این واحدها مسئول تولید سرمای مورد نیاز در سیستم‌های تبرید آب خنک می‌باشند.
  • نوع کاربری: نوع کاربری نقش مهمی در طراحی و انتخاب سیستم‌های تبرید آب خنک دارد.توجه داشته باشید که نوع کاربری می‌تواند بر تغییرات نوع کمپرسورها، کندانسورها و اواپراتورها در سیستم‌های تبرید آب خنک تأثیر گذارد.

     

مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک

مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک

مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک، در درجه اول شامل مراجعه به محل پروژه توسط تیم مهندسی می‌باشد. این مرحله بخاطر شرایط ویژه و محدودیت‌های معماری ممکن است ضروری باشد.

به عنوان مثال، در پروژه‌هایی که با محدودیت فضا مواجه هستیم، ابعاد دقیق محل نصب بسیار مهم است. این موارد باعث می‌شود تا چیلر با ابعاد مخصوص جهت محل نصب، طراحی و تولید شود و اجرای مناسبی در آنجا داشته باشد.

پس از آن، در مرحله دوم، اطلاعات مورد نیاز برای ساخت چیلر و خصوصیات مورد نیاز آن، به دقت تعیین می‌شوند. این اطلاعات شامل مواردی نظیر نوع کمپرسور، ظرفیت مورد نیاز، نوع مبرد، کندانسور (هوا خنک یا آب خنک)، سیستم‌های کنترلی و ایمنی و سایر جزئیات است که با توجه به نیازها و خواسته‌های مشتری، مشخص می‌شوند.

انتخاب و تعیین این خصوصیات می‌تواند بخش حیاتی و مهمی از طراحی چیلر باشد و برای اطمینان از کارایی و کیفیت آن، بهتر است این مرحله را به مهندسان متخصص اختصاص داد.

مرحله سوم شامل طراحی و تولید اجزای مکملی است که برای عملکرد بهینه چیلر لازم هستند. از جمله این اجزا، کویل‌های آب سرد می‌باشند که فن‌های کویل و هواسازها نیز به آن‌ها اضافه می‌شوند.

این اجزا مسئول سرمایش هوای بخش های مختلف در ساختمان‌ها هستند و نیازمندی‌های آن‌ها با توجه به نیاز و کاربرد ساختمان تعیین می‌شود. نصب و راه‌اندازی این اجزا نیز توسط تیم نصب و راه‌اندازی شرکت انجام می‌پذیرد.

پس از تعیین قیمت چیلر و تأیید آن توسط مشتری، مرحله چهارم آغاز ساخت چیلر می‌باشد. تولید چیلر با استفاده از مواد با کیفیت و تجهیزات پیشرفته، از جمله کمپرسورهای بیتزر، هنبل، کوپلند و دانفوس، تجهیزات الکترونیکی و کنترلی اروپایی و کره‌ای مانند Hyundai، CAREL، Schneider و قطعات سیکل تبرید Danfoss، ALCO، GMC و فن‌های EBM آلمانی یا زیلابگ ایرانی، در این مرحله انجام می‌شود.

مرحله پنجم، شامل انجام تست‌های دقیق و کامل بر روی چیلر می‌شود. این تست‌ها شامل ارزیابی عملکرد دستگاه در کارخانه و بعد از نصب در محل پروژه می‌شود. تست‌ها شامل اجرای تست سرد و میگر تابلو برق، سیستم کنترلی و قطعات الکتریکی، تست نشتی تمام لوله‌های مسی با فشار بالا، تست عملکرد فن‌های کندانسور در چیلرهای هوا خنک و تست عملکرد کمپرسورها و کل قطعات سیکل تبرید دستگاه می‌باشد.

و در نهایت، مرحله ششم شامل آموزش کاربری و نگهداری سیستم است. مشتریان باید از نحوه استفاده و نگهداری صحیح چیلر‌ها آگاه باشند تا از کارکرد بهینه و بدون مشکل این دستگاه‌ها استفاده کنند.

آشنایی با مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک

مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک و مزایا و معایب این نوع چیلر

حال که با مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک آشنا شدید، لازم است مزایا و معایب این نوع چیلر را بدانید:

معایب چیلرهای آب خنک:

  • هزینه تعمیرات و نگهداری بالا: یکی از معایب چیلرهای آب خنک، هزینه‌های تعمیرات و نگهداری بالا است که ممکن است با گذر زمان و عملکرد مداوم دستگاه افزایش یابد.
  • نیاز به برج خنک‌کننده: چیلرهای آب خنک نیاز به برج خنک‌کننده دارند که ممکن است هزینه و فضای اضافی را در پی داشته باشد.
  • نیاز به سیستم پمپاژ برج خنک‌کننده: احتیاج به سیستم پمپاژ برج خنک‌کننده، ممکن است هزینه‌ها را افزایش دهد.
  • نیاز به سختی‌گیر آب جبرانی برج خنک‌کننده: ممکن است نیاز به سختی‌گیر آب جبرانی در برج خنک‌کننده، زمینه‌ساز برای افزایش هزینه ها باشد.
  • محدودیت در انتخاب اقلیم: چیلرهای آب خنک ممکن است برای شهرها و مناطق با رطوبت نسبی بالا، مناسب نباشند و محدودیت‌هایی در انتخاب اقلیم داشته باشند.
  • وابسته بودن چیلر به برج خنک‌کننده: چیلرهای آب خنک به برج خنک‌کننده وابسته هستند و اگر برج خنک‌کننده مشکل داشته باشد، کل سیستم تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
  • مصرف زیاد آب: استفاده از چیلرهای آب خنک ممکن است به مصرف زیاد آب منجر شوند که می‌تواند هزینه‌ها و اثرات زیست‌محیطی را تحت تأثیر قرار دهد.

مزایای چیلرهای آب خنک:

  • هزینه خرید اولیه پایین: یکی از مزایای چیلرهای آب خنک، هزینه خرید اولیه نسبتاً کمتر آن‌ها در مقایسه با سایر انواع سیستم‌های تبرید است.
  • مصرف برق پایین: چیلرهای آب خنک به طور کلی مصرف برق پایین‌تری نسبت به سیستم‌های تبرید هوا خنک دارند.
  • عدم نیاز به فضای باز و دسترسی به هوای آزاد: یکی از مزیت‌های چیلرهای آب خنک این است که نیاز به فضای باز و دسترسی به هوای آزاد ندارند و می‌توانند در محیط‌های بسته نصب شوند.
  • سطح صدا و لرزش کم: چیلرهای آب خنک در مقایسه با برخی دیگر انواع سیستم‌های تبرید، سطح صدا و لرزش کمتری دارند.
  • ابعاد و اندازه کوچک مخصوصاً در ظرفیت‌های بالای برودتی: چیلرهای آب خنک ابعاد و اندازه کوچکتری دارند و به ‌ویژه در ظرفیت‌های بالای برودتی مناسب هستند.
  • فشار کاری پایین: فشار کاری چیلرهای آب خنک به طور معمول کمتر از برخی سیستم‌های تبرید دیگر است.
  • راندمان سرمایشی بالا: چیلرهای آب خنک به طور کلی راندمان سرمایشی بالایی دارند که می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های انرژی شود.
  • مناسب جهت دماهای زیر صفر: چیلرهای آب خنک به خوبی برای سرمایش در دماهای زیر صفر مناسب هستند.
معرفی مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک

معیارها و راهنمای انتخاب چیلر تراکمی آب خنک

در مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک و خرید آن به موارد زیر توجه داشته باشید:

  • بررسی هزینه‌ها و لوازم جانبی: پیش از خرید چیلر تراکمی آب خنک، نیازمندی‌ها و هزینه‌های راه‌اندازی و لوازم جانبی را تخمین بزنید و با این اطلاعات به خرید دستگاه مورد نظر بپردازید.
  • منابع آبی: اطمینان حاصل کنید که منابع آبی برای چیلر در دسترس هستند.
  • آب و هوای منطقه: در انتخاب چیلر آبی، نوع آب و هوای منطقه مربوطه را در نظر بگیرید.
  • نوع کاربری و دمای مورد نیاز: اگر نوع کاربری چیلر از نوع زیر صفر باشد و نیاز به آب با دمای کمتر از 10- درجه سانتی‌گراد داشته باشید، چیلر تراکمی آب خنک مناسب‌ترین گزینه است.
  • ظرفیت برودتی: توجه داشته باشید که چیلرهای آب خنک مناسب برودت‌های پایین نیستند.
  • مبدل صفحه‌ای: خرید چیلر آبی با مبدل صفحه‌ای را از نظر فاصله کم صفحات مورد توجه قرار دهید که رسوب‌ها در آن‌ها ایجاد نشود و نیاز به تخلیه مکرر آن‌ها نباشد.
  • فضای مورد نیاز: در چیلرهای آب خنک از کندانسورهای کوچک‌تر استفاده می‌شود؛ بنابراین با توجه به نیاز خود، فضای کافی برای برج خنک‌کننده را در نظر بگیرید.
  • اقلیم و نیاز به آب و برق: چیلر تراکمی آب خنک برای فعالیت نیاز به آب و برق دارد.
  • برج خنک‌کننده: برای افزایش عملکرد چیلر آبی، خرید برج خنک‌کننده را هم از همان شرکت تهیه کنید و در نظر داشته باشید که برج خنک‌کننده تأثیرگذاری به سزایی بر روی عملکرد چیلر دارد.
  • سیستم پمپاژ و سختی‌گیر آب: در هنگام خرید دستگاه چیلر تراکمی آب خنک، سیستم پمپاژ برای برج خنک‌کننده و سختی‌گیر آب را هم تهیه نمایید.

مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک و نحوه استفاده از آن

مراحل طراحی انواع چیلر تراکمی آب خنک و نحوه استفاده از آن شامل موارد زیر است:
  • تنظیم دمای آب: دمای آب برگشتی به اواپراتور در چیلر آبی بیشتر از دمای خروجی آب از اواپراتور حدود 12 درجه سانتی‌گراد است.
  • دمای آب در ورود به برج خنک‌کننده: دمای آب ورودی به برج خنک‌کن باید بین 33 تا 35 درجه سلسیوس و دمای آب خروجی از برج خنک‌کن به کندانسور باید بین 28 تا 30 درجه سلسیوس باشد.
  • نصب ترموستات: ترموستات روی قسمت آب ورودی اواپراتور نصب می‌شود و بر اساس نوع و تعداد کمپرسورها، نوع چیلر و تعداد مدارهای چیلر سه یا چهار مرحله‌ای تعیین می‌شود.
  • کنترل عملکرد چیلر: با استفاده از دماهای روی ترموستات، می‌توانید عملکرد چیلر را کنترل کنید.
  • شیرهای مکش و رانش و مایع: در حالت کارکرد چیلر تراکمی آب خنک، تمامی شیرهای مکش، رانش و مایع باید باز باشند.
  • سیستم unloader: نصب سیستم unloader در کمپرسور چیلر تراکمی آب خنک هنگام نیاز به کاهش بار برودتی، مصرف برق را کاهش می‌دهد.
  • جریان آب: جهت عملکرد سریع و ایمن چیلر، حضور جریان آب در کندانسور و اواپراتور ضروری است. برای جلوگیری از مشکلات در جریان آب، فلو سوئیچ در جهت آب خروجی از کندانسور و اواپراتور نصب می شود.
  • فلوتر سوئیچ: برای کنترل میزان آب مخزن و جبران آب تبخیر شده، از فلوتر سوئیچ استفاده کنید. این سوئیچ معمولاً به صورت مکانیکی در مخزن‌های آب استفاده می‌شود.
مراحل طراحی سیستم تهویه مطبوع

صفر تا صد طراحی سیستم تهویه مطبوع

تهویه مطبوع یا همان سیستم تهویه، یکی از اساسی‌ترین ابزارهای مدیریت شرایط محیطی در ساختمان‌ها است که به طور گسترده در ساختمان‌های مسکونی، تجاری، صنعتی، و اداری به‌کار می‌رود. هدف اصلی طراحی سیستم تهویه مطبوع ، ایجاد یک محیط داخلی بهینه و مطلوب با حفظ شرایط ایده‌آل حرارتی، رطوبتی و تهویه‌ای است تا افراد در آن به طور مطلوب و سالمی فعالیت نمایند.

طراحی سیستم تهویه مطبوع از ترکیب دو عامل اصلی، یعنی تهویه‌ و تبرید یا گرمایش، تشکیل می‌شود. در فصل‌های گرم سال، تهویه‌ با تامین هوای تازه و خروج هوای گرم و آلوده از داخل ساختمان، در انتقال حرارت و مهار رطوبت نقش اساسی ایفا می‌کند.

همچنین، در فصل‌های سرد سال، سیستم تهویه مطبوع با فرآیندهای گرمایشی، به افزایش دما در داخل ساختمان کمک کرده و در کنار تهویه‌، از حداقل مصرف انرژی برای حفظ شرایط مطلوب بهره می‌برد. با بهره‌گیری از انواع سیستم‌های تهویه مطبوع، امکان کنترل دقیق و مؤثر شرایط محیطی در ساختمان‌ها فراهم می‌شود که این امر نه تنها به کاهش هزینه‌های انرژی منجر می‌شود، بلکه به بهبود کیفیت زندگی و کاربری افراد نیز کمک می‌کند.

آشنایی با سیستم تهویه مطبوع

طراحی سیستم تهویه مطبوع به عنوان یک فرآیند مهم و اساسی در ساختمان‌ها، شامل یک سری عملیات و تجهیزات است که هدف آن بهبود شرایط محیطی داخلی فضاها با استفاده از هوای تازه است.

در این فرآیند، هوای تازه از بیرون جذب و پس از انجام عملیات فیلتراسیون و تنظیم دما و رطوبت، با سرعت و جهت مطلوبی در فضاهای داخلی توزیع می‌شود. تهویه مطبوع از یک سیکل مداوم تشکیل شده و متشکل از اجزای داخلی و خارجی است که هماهنگی منظمی بین آن‌ها وجود دارد تا به بهترین نحو عمل کنند.

این سیستم‌ها به عنوان HVAC شناخته می‌شوند که مخفف Heating Ventilation and Air Conditioning است.امروزه، از تهویه مطبوع انتظارات بیشتری نسبت به گذشته داریم؛به علاوه تنظیم دما، رطوبت نیز برای فضاها بسیار حائز اهمیت شده است.

از این رو، طراحان و متخصصان در طراحی سیستم‌ تهویه مطبوع و تبرید، پارامترهای متعددی را در نظر می‌گیرند تا شرایط مطلوب و سلامتی کاربران با حفظ کیفیت هوای داخلی، به بهترین شکل ممکن تأمین گردد.

این تلاش‌ها شامل بهینه‌سازی فرآیند فیلتراسیون، تنظیم دما و رطوبت، و انتخاب مواد مناسب جهت حفظ استانداردهای کیفیت هوا و آسایش فراهم شده در محیط‌های داخلی می‌شود.

در ساختمان اداری- تجاری از مولد‌های گرمایشی و سرمایشی که در بالای ساختمان نصب شده‌اند و با فن کویل‌های داخل واحدها به‌طور هوشمندانه ارتباط برقرار می‌کنند، استفاده می‌شود. این بهره‌گیری از تکنولوژی و تجهیزات مناسب، باعث بهبود شرایط محیطی و افزایش سطح آسایش و کیفیت هوای داخلی در فضاهای کاری می‌شود.

اصول طراحی سیستم تهویه مطبوع

کاربردهای طراحی سیستم تهویه مطبوع

طراحی سیستم تهویه مطبوع به عنوان یک فناوری حیاتی و چند منظوره، در انواع محیط‌های ساختمانی به کار گرفته می‌شود. در زیر، موارد کاربردی دستگاه تهویه مطبوع در انواع ساختمان‌ها و فضاها آورده شده است:
  1. ساختمان‌های سازمانی مانند بیمارستان‌ها از سیستم‌های تهویه مطبوع برای ایجاد شرایط محیطی بهینه و سالم در اتاق‌ها و واحدهای مراقبتی استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها کمک می‌کنند تا هوای تازه و پاک، تأمین شده و همچنین از تبادل هوا و کاهش آلودگی‌های محیطی مرتبط با فعالیت‌های پزشکی بهره‌مند شوند.
  2. ساختمان‌های تجاری از جمله ادارات، فروشگاه‌ها و مراکز خرید از سیستم‌های تهویه مطبوع استفاده می‌کنند تا شرایط مطلوب و راحتی برای کارمندان و مشتریان ایجاد کنند. این سیستم‌ها با تأمین هوای تازه و کنترل دما، رطوبت و آلاینده‌ها، از محیطی مناسب برای انجام کارها و خرید آسایش‌بخش اطمینان حاصل می‌کنند.
  3. ساختمان‌های مسکونی در انواع و اندازه‌های مختلف از سیستم‌های تهویه مطبوع بهره می‌برند. این سیستم‌ها می‌توانند در ساختمان‌های مسکونی تک واحدی، چند واحدی و حتی ساختمان‌های بلند و برجی نصب شوند. طراحی سیستم تهویه مطبوع در این ساختمان‌ها از مدیریت مناسب هوا و ایجاد شرایط مطلوب و بهینه در داخل واحدها و اتاق‌ها بهره‌مندی می‌کند.
  1. سالن‌ها و سوله‌های تولیدی و انبار محصولات از تهویه مطبوع برای کنترل دما و رطوبت و همچنین تبادل هوا استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها به حفظ شرایط بهینه برای فرآیندهای تولید و نگهداری محصولات کمک می‌کنند.
  2. در کاربردهای تهویه مطبوع، می‌توان به هر نوع ساختمان، سالن و سوله‌ای اشاره کرد. مواردی مانند سینماها، سالن‌های ورزشی، هتل‌ها، ساختمان‌های آموزشی و بسیاری دیگر از تهویه مطبوع برای ایجاد محیطی مطلوب، خاص و با کیفیت استفاده می‌کنند.
  3. طراحی سیستم تهویه مطبوع با توجه به ویژگی‌های مختلف هر نوع ساختمان و نیازهای کاربران، بستری مناسب جهت ایجاد محیطی بهینه و سالم فراهم می‌کند. با تکنولوژی‌های پیشرفته و بهره‌گیری از مصرف بهینه انرژی، این سیستم‌ها کیفیت زندگی و کاربری در محیط‌های داخلی را بهبود می‌بخشند.
مراحل طراحی سیستم تهویه مطبوع

بررسی کامل تجهیزات تهویه مطبوع

استفاده از تجهیزات متنوعی در طراحی سیستم‌ تهویه مطبوع می‌تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت هوا و تأمین شرایط آسایشی مناسب داخل ساختمان‌ها ایفا کند. در ادامه به معرفی برخی از این تجهیزات می‌پردازیم:
  1. دستگاه‌های چیلر: چیلرها به عنوان مولد سرما عمل می‌کنند و دارای کمپرسور می باشند. از جمله آن‌ها می‌توان به چیلر‌های جذبی و چیلر‌های تراکمی اشاره کرد. چیلر جذبی با استفاده از جاذب لیتیوم بروماید و مبرد آب، آب را سرد می‌کند و با کمک برج‌های خنک‌کننده، این فرآیند انجام می‌شود.
  2. بویلر یا دیگ فولادی: بویلر‌ها مولد گرما هستند و از گاز طبیعی و مشعل برای تولید گرما استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها به صورت پکیج‌های گرمایشی یا دیگ‌های چدنی در ساختمان‌های اداری و مسکونی با متراژ متوسط استفاده می‌شوند.
  3. فن کویل: فن کویل نیز یک دستگاه توزیع برودت و حرارت است که با استفاده از لوله‌های آب به کویل و فن‌های چند سرعته متصل شده و کار می‌کند.
  4. هوارسان: هوارسان دستگاهی است که وظیفه انجام عملیات متعددی از جمله حفظ کیفیت هوا با فیلتراسیون، سرمایش، گرمایش، رطوبت‌زنی و رطوبت‌گیری، بازیافت انرژی و تغییرات فشار را بر عهده دارد. این دستگاه می‌تواند به چیلر، بویلر یا کندانسینگ یونیت متصل شود.
  5. اسپلیت دیواری و اسپلیت کانالی: اسپلیت دیواری از دو بخش یونیت خارجی (شامل کمپرسور، کندانسور و فن) و یونیت داخلی (شامل اواپراتور و فن اواپراتور) تشکیل شده است که از طریق لوله‌های مسی رفت و برگشت به هم متصل می‌شوند. اسپلیت کانالی هم مانند اسپلیت دیواری عمل می‌کند، با این تفاوت که یونیت داخلی به شکل فن‌کویل سقفی توکار به کانال‌ها متصل شده و هوا پس از سرد شدن به کمک این کانال‌ها به فضاهای مختلف ارسال می‌شود.
  6.  وی آر اف (VRF): وی آر اف به عنوان یک سیستم تهویه مطبوع پیشرفته شامل یونیت‌های داخلی دیواری، کاستی یا کانالی به همراه یونیت‌های خارجی مرکزی طراحی شده است. این سیستم مناسب برای پروژه‌های با متراژ متوسط است و هر یونیت داخلی به یک یونیت خارجی متصل نمی‌شود؛ بلکه چند یونیت داخلی به یک یونیت خارجی متصل می‌شوند. این ویژگی باعث افزایش انعطاف‌پذیری و کارایی این سیستم در تأمین شرایط تهویه داخلی می‌شود.
  7. به این ترتیب، انواع سیستم‌های تهویه مطبوع از جنبه‌های مختلفی مانند نوع مولد سرما و گرما، نوع خنک‌سازی کندانسور، نوع سیال انتقال حرارت و انرژی مصرفی متفاوت هستند. با توجه به نیازهای هر پروژه و شرایط محیطی، انتخاب و طراحی سیستم تهویه مطبوع مناسب بسیار مهم است تا بهترین کارایی و کیفیت هوا در ساختمان‌ها حاصل شود.
نکات مهم در طراحی سیستم تهویه مطبوع

طراحی سیستم تهویه مطبوع مدرن برای ساختمان‌ها

طراحی سیستم تهویه مطبوع مدرن در انواع مدل برای ساختمان‌ها شامل موارد زیر است:
  1. تکنولوژی چیلرها و بویلرها: در این تکنولوژی، بویلرها مسئول افزایش دمای آب و ارسال آن به فن‌کویل‌ها، هواسازها و رادیاتورهای داخل ساختمان هستند، که می‌توان از پکیج‌های گازسوز زمینی یا دیواری بهره برد.
  2. تکنولوژی پکیج یونیت پشت بامی (روفتاپ پکیج): این تکنولوژی بخشی از یک چیلر هواخنک را به همراه هواساز متصل به آن دارد و هوا را پس از سرد یا گرم کردن، با کانال‌هایی به داخل ساختمان ارسال می‌کند و جزو دستگاه‌های تهویه کانالی محسوب می‌شود.
  3. تکنولوژی سیستم سرمایشی و گرمایشی (GHP): این دستگاه مدرن برای تهویه مطبوع از سوخت گاز (گاز شهری) برای گرمایش و سرمایش بهره می‌برد و همراه با مصرف اندکی برق عمل می‌کند.
  4. تکنولوژی سیستم سرمایشی و گرمایشی (VRF): این دستگاه نیز از نظر عملکرد به سیستم GHP شبیه است، با این تفاوت که از انرژی الکتریسیته به جای گاز شهری برای گرمایش و سرمایش استفاده می‌کند.
  5. تکنولوژی اسپلیت و داکت اسپلیت: این دستگاه‌ها برای کنترل دما و توزیع هوا به چندین کانال در اتاق‌ها و سالن‌ها استفاده می‌شوند و شباهت‌هایی با دستگاه‌های اسپلیت دارند، با این تفاوت که در داکت اسپلیت‌ها، پنل داخلی سقفی است.
  6. تکنولوژی دستگاه زنت: این دستگاه با استفاده از فرآیند پاشش آب در مسیر هوا و بدون استفاده از کمپرسور و سیکل تبرید، برای سرمایش به کار می‌رود. این سیستم دارای کویل آبگرم جهت گرمایش نیز است.
  7. تکنولوژی ایرواشر: این دستگاه نیز مانند زنت، با پاشش آب در مسیر هوا عمل می‌کند و در سرمایش نسبت به دیگر دستگاه‌های تهویه مطبوع (موارد 1 تا 5)تفاوت‌های مهمی دارد.
معیارهای طراحی سیستم تهویه مطبوع

دسته‌بندی انواع سیستم‌های تهویه مطبوع با عملکردهای مختلف

با نگاهی متفاوت، می‌توان طراحی سیستم تهویه مطبوع را به شیوه‌های گوناگون دسته‌بندی کرد. از نظر نحوه استفاده، این سیستم‌ها می‌توانند مرکزی، مجزا یا ترکیبی باشند.

در دستگاه‌های تهویه مطبوع مرکزی، می‌توان به چیلر و فن‌کویل اشاره کرد که به ایجاد شرایط مناسب در داخل ساختمان کمک می‌کنند. در دستگاه‌های مجزا، می‌توان از کولر آبی یا اسپلیت دیواری به همراه پکیج دیواری مستقل و رادیاتور استفاده کرد.

همچنین، سیستم‌های ترکیبی شامل موتورخانه گرمایشی مرکزی همراه با رادیاتورها/کویل‌های آب گرم برای گرمایش و دستگاه‌های اسپلیت دیواری، داکت اسپلیت یا کولر آبی برای سرمایش می‌شوند.

از نظر مصرف انرژی، می‌توان طراحی سیستم‌ تهویه مطبوع را برای سرمایش به دو دسته زیر تقسیم کرد:
  • سیستم‌های تمام برقی از جمله چیلرهای تراکمی، اسپلیت کانالی و VRF که به صورت کامل با استفاده از برق عمل می‌کنند.
  • سیستم‌های ترکیبی گاز و برق، از جمله چیلرهای جذبی و GHP یا پمپ‌حرارتی گازی که از ترکیبی از گاز و برق برای سرمایش استفاده می‌کنند.
از دیدگاه طرز خنک‌سازی کندانسور، می‌توان سیستم‌های تهویه مطبوع را به دو دسته زیر تقسیم کرد:
  • سیستم‌های آب ‌خنک همچون چیلرهای جذبی یا تراکمی آب‌ خنک که نیاز به برج‌های خنک‌کننده دارند.
  • سیستم‌های هوا خنک مانند چیلرهای تراکمی هوا خنک، اسپلیت، اسپلیت کانالی، VRF و GHP یا پمپ‌ حرارتی گازی که با استفاده از سیال هوا کار می‌کنند.
در مورد نوع انتقال سیال حرارت نیز می‌توان دو دسته زیر را مد نظر قرار داد:
  • سیستم‌های آبی که از لوله‌های گالوانیزه یا چندلایه برای انتقال حرارت آب استفاده می‌کنند و با استفاده از پمپ‌ها به واحدهای توزیع هدایت می‌شود.
  • سیستم‌های با مایع مبرد که با استفاده از کانال‌های هوا و از طریق کویل اواپراتوری هوا را خنک می کنند.
طراحی سیستم تهویه مطبوع با قیمت مناسب

عوامل کلیدی در طراحی سیستم‌ تهویه مطبوع

در طراحی سیستم‌ تهویه مطبوع توجه به موارد زیر اهمیت دارد:
  1. تفاوت در نوع طراحی سیستم‌های تهویه مطبوع: هنگام بهبود طراحی سیستم‌ تهویه مطبوع، نیاز است که به دو نوع طراحی آن‌ها توجه کنیم. این دسته‌بندی‌ها شامل سیستم‌های چرخه‌ی برودت تک ‌فصله و چرخه‌ی برودت دو فصله می‌شوند.
  2. چالش‌های سیستم‌های تهویه مطبوع کامل هوا: یکی از انواع سیستم‌های تهویه مطبوع، سیستم‌های تهویه مطبوع کامل هوا هستند که تمامی اجزای آن‌ها در انتقال هوا نقش دارند. این سیستم‌ها نیاز به تجهیزات و ابزارهای متعددی دارند تا به‌طور کامل هوا را پرتاب و تهویه کنند. طراحی مناسب و بهینه‌سازی کانال‌های هوا برای این نوع سیستم‌ها حائز اهمیت است.
  3. انتقال حرارت در سیستم‌های تهویه مطبوع آب و هوا: در سیستم‌های تهویه مطبوع آب و هوا، حرارت به دو شکل انتقال می‌یابد. از یک سو با استفاده از آب گرم یا سرد، حرارت به داخل کویل‌ها منتقل می‌شود و از طرفی بادبزنی بر روی کویل‌ها، هوا را سرد یا گرم می‌کند. انتقال حرارت به همین دو روش، سیستم‌های تهویه مطبوع آب و هوا را به‌طور کارآمد و بهینه عمل می‌آورد.
  4. طراحی سیستم‌های تهویه مطبوع تک فصلی گرم‌کننده: سیستم‌های تهویه مطبوع تک فصلی گرم‌کننده از دسته‌بندی‌های متفاوتی از سیستم‌های تهویه مطبوع هستند. این نوع سیستم‌ها شامل شوفاژ با دیگ آبگرم و پکیج‌های دیواری می‌شوند که برای فصل زمستان به‌کار می‌روند.
  5. طراحی سیستم‌های تهویه مطبوع تک فصلی سردکننده: سیستم‌های تهویه مطبوع تک فصلی سردکننده نیز از دیگر دسته‌بندی‌های سیستم‌های تهویه مطبوع محسوب می‌شوند. این سیستم‌ها از انواع اسپلیت یا کولر گازی و کولر آبی تشکیل شده و به‌طور اختصاصی در فصل تابستان برای خنک کردن محیط استفاده می‌شوند.
نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز

نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز

ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز‌ها به عنوان عناصر بسیار حیاتی در تهویه مطبوع و گرمایش ساختمان‌ها شناخته می‌شوند. این دستگاه‌ها با کنترل دمای هوا، توزیع و فیلتراسیون آن به صورت مناسب، برای ایجاد شرایط آسایش و بهبود کیفیت هوای داخلی به‌کار می‌روند.

ظرفیت حرارتی هواسازها به معنای توانایی تأمین گرما و حرارت برای گرمایش فضاها است، در حالی که ظرفیت برودتی آن‌ها برای سرمایش هوا و کاهش دما در فصل‌های گرم استفاده می‌شود. این ظرفیت‌ها باید با دقت محاسبه و طراحی شوند تا نیازهای حرارتی و برودتی هر فضا به‌صورت بهینه مرتفع گیرد.

برنامه‌ریزی صحیح در انتخاب ظرفیت حرارتی و برودتی هواسازها بسیار اهمیت دارد؛ زیرا هرگونه نقص در این مرحله می‌تواند عواقب جدی برای ساختمان به همراه داشته باشد. ظرفیت ناکافی هواساز در فصل‌های سرد می‌تواند باعث عدم توانایی در ارائه گرمایش کافی به فضاها شود و موجب نارضایتی ساکنان و کاهش کارایی ساختمان گردد. از سوی دیگر، ظرفیت زیاد هواساز در فصل‌های گرم نیز می‌تواند باعث ایجاد اغتشاش‌های هوایی و کارکرد غیرعادی سیستم شود و به عملکرد کلی سیستم تهویه مطبوع آسیب رساند.

همچنین، اهمیت ظرفیت حرارتی و برودتی هواسازها در مصرف انرژی نیز قابل ملاحظه است. هواسازها با ظرفیت ناکافی مجبور به کارکرد مداوم و بی‌توقف هستند تا بتوانند نیازهای حرارتی و برودتی فضاها را برآورده کنند.

این مسئله منجر به افزایش مصرف انرژی و بالا رفتن هزینه‌های انرژی می‌شود. از طرف دیگر، هواسازها با ظرفیت اضافی، منجر به هدر رفت انرژی می‌شوند که به‌طور معکوس با مفهوم بهره‌وری انرژی در تناقض است. از این‌رو، نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز به‌صورت دقیق و منطبق با نیازهای ساختمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا بهینه‌سازی مصرف انرژی و بهره‌وری سیستم‌های تهویه مطبوع حاصل شود.

هدف اصلی از به‌کارگیری هواساز چیست؟

پیش از آشنایی با نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز بهتر است با هدف استفاده از هواسازها آشنا شوید. در کلیدی‌ترین بخش‌ها و سیستم‌های تهویه مطبوع، کویل‌های سرمایشی حائز اهمیت هستند. هدف اساسی این سیستم‌ها، کنترل و مدیریت دما و رطوبت محیط است. علاوه بر این، کاهش دما و تنظیم رطوبت اقدامی بسیار مهم در تامین احساس خنکی محسوب می‌شود.

به‌عبارت دیگر، هواسازها به‌عنوان ابزارهای تجاری جذابیت خاصی دارند. با مراجعه به نمودار سایکرومتریک، تأثیر مهم رطوبت بر دمای مرطوب هوای محیط را به‌طور کامل متوجه خواهید شد.

به‌عنوان مثال، افزایش رطوبت موجب ایجاد تابستان‌های ناخوشایند در شمال می‌شود. درست است که هواسازها به‌عنوان دستگاه‌های رطوبت‌گیر صنعتی هم شناخته می‌شوند اما اهمیت آن‌ها از جنبه‌های مختلف قابل توجه است.

به‌ویژه با درک اصول سایکرومتریک، تأثیر مستقیم رطوبت بر دمای مرطوب هوا را بدست خواهید آورد. علاوه بر این، هدف اصلی از استفاده از هواساز، کنترل همزمان رطوبت و دما یا به‌عبارت دیگر ایجاد شرایط آسایش از طریق تنظیم میزان دما و رطوبت محیط است.

نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز چگونه است؟

وظایف دستگاه هواساز

آشنایی با وظایف مختلف دستگاه در نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز حائز اهمیت است. از جمله مهم‌ترین وظایف هواسازها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
  • کنترل رطوبت: از جمله اصلی‌ترین وظایف دستگاه هواساز، کنترل رطوبت موجود در فضای مورد نظر است. این دستگاه با کنترل دقیق رطوبت، هوای محیط را به میزان مطلوب و مناسب خشک یا مرطوب می‌کند.
  • برداشتن بار حرارتی: دستگاه هواساز توانمندی برداشتن بار حرارتی ناشی از حضور افراد در فضا را دارد. این امر به معنای تأمین احساس راحتی و محیطی مطلوب برای ساکنین و کاربران فضا است.
  • غلبه بر تلفات حرارتی: هواساز با اجرای عملیات خاص خود، تلفات حرارتی موجود در محیط را کاهش می‌دهد و با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های مناسب، انرژی را به صورت کارآمد مصرف می‌کند.
  • تزریق هوای تازه به محیط: دستگاه هواساز می‌تواند هوای تازه را به محیط تزریق کند و از ایجاد احساس تازگی و تهویه‌ی مناسب در فضا اطمینان حاصل نماید.
  • کنترل همزمان دما و رطوبت: یکی از اصول اساسی تهویه مطبوع، کنترل همزمان دما و رطوبت است. دستگاه هواساز به‌عنوان اجزای کلیدی تهویه مطبوع، این دو عامل را به طور همزمان کنترل و مدیریت می‌کند تا محیط بهینه و راحتی را برای کاربران فراهم کند.
آشنایی با نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز

اجزای اصلی سیستم هواساز خانگی (ساختمانی) و صنعتی

اجزای اصلی سیستم هواساز نیز در درک بهتر نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز موثر است. این دستگاه از اجزای زیر تشکیل شده است:
  1. دستگاه دمنده هوا : این قسمت از سیستم هواساز، فن سانتریفیوژ یا همان محوری است که هوا را جذب و منتقل می‌کند.
  2. دستگاه کنترل دما و رطوبت: این بخش مسئول کنترل دما و رطوبت هوا در سیستم هواساز است و با استفاده از ترموستات یا سنسورهای خاص این کار را انجام می‌دهد.
  3. کویل های حرارتی: این بخش شامل کویل های آب سرد و گرم است که با استفاده از لوله های مسی و فین های آلومینیومی ساخته می‌شوند تا نرخ انتقال حرارت بهینه را فراهم کنند.
  4. فیلترها: در این بخش از سیستم هواساز، فیلترهای مختلفی از جمله قابل شستشو، هپا و کیسه ای با قدرت جذب ذرات معلق با اندازه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
  5. محفظه مخلوط‌کننده هوا: این بخش اجازه می‌دهد تا مقدار مشخصی هوای تازه از بیرون با هوای برگشتی از داخل ساختمان مخلوط شود و هوای تازه و خنک به داخل فضا ارسال شود.
  6. لرزه‌گیرها: این اجزای سیستم هواساز، برای جلوگیری از ایجاد لرزش و نویز در سیستم استفاده می‌شوند.
  7. دستگاه کنترل کننده: این قسمت از سیستم هواساز، تجهیزات و قطعات کنترل کننده الکتریکی و مکانیکی را شامل می‌شود که وظیفه تنظیم دما، رطوبت، سرعت حرکت هوا و… را بر عهده دارد.
  8. کانال‌های هوا: این بخش شامل کانال‌های تغذیه هوا به داخل ساختمان است که هوا را به سمت فضای مورد نظر انتقال می‌دهند.
معیارهای موثر بر نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز

شاخص‌های مهم در نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز

نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز، توسط پارامترهای متعددی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در محاسبه آن تأثیرگذار هستند، محاسبه می‌شود. این پارامترها به شرح زیر هستند:
  • متراژ و ابعاد فضای مورد نظر: اندازه فیزیکی فضای هدف که نقش مهمی در تعیین ظرفیت هواساز دارد.
  • شرایط جغرافیایی منطقه: ارتفاع از سطح دریا و زاویه تابش آفتاب به دیوارهای در معرض آفتاب که تأثیر گرمایش و سرمایش فضاها را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند.
  • تعداد و مساحت پنجره‌های رو به آفتاب: تعیین کننده میزان ورود نور و حرارت به فضا.
  • وجود سطوح شیشه‌ای در نمای ساختمان: تأثیر گرمایش و سرمایش فضاها را تغییر می‌دهد.
  • وجود وسایل گرمازا و سیستم‌های روشنایی: نقش مهمی در محاسبه بار حرارتی فضاها ایفا می‌کنند.
  • تعداد افراد ساکن و تردد آن‌ها: تولید حرارت از جانب افراد باعث افزایش بار حرارتی می‌شود.
  • جنس مصالح و عایق‌های استفاده شده در ساختمان: تأثیر زیادی بر انتقال حرارت دارند.
  • رطوبت نسبی محیط: تنظیم مناسب تهویه را تأثیر می‌دهد.
  • ارتفاع از سطح دریا: ارتفاع موقعیت ساختمان که در تغییر چگالی هوای ورودی تأثیر دارد.
  • دمای هوای ورودی و برگشتی: دمای هوایی که وارد سیستم هواساز می‌شود و همچنین دمایی که بعد از تغییرات در فضاها به سیستم بازمی‌گردد.
  • نوع کاربری: صنعتی، مسکونی، اداری، تجاری و غیره، که بار برودتی و حرارتی را متفاوت می‌کند.
  • سرعت انتقال هوا از سطح کویل‌های سرمایشی و گرمایشی، نقشی مهمی در بهره‌وری سیستم دارد.
  • افت فشار فن‌ها و دستگاه هواساز، تأثیر روی میزان انتقال هوا را دارند.
  • افت فشار کویل‌های هواساز، در عملکرد حرارتی و برودتی دستگاه تأثیرگذار است.

ترکیب و بررسی دقیق این پارامترها باعث محاسبه دقیق‌ترظرفیت هواساز می‌شود و با توجه به شرایط مختلف، مدل‌های متنوعی از هواسازها برای استفاده بهینه انتخاب می‌شود. این پارامترها در طراحی سیستم تهویه مطبوع با اهمیت بسیاری همراه هستند و انتخاب صحیح آن‌ها به کارایی و بهره‌وری مناسب دستگاه هواساز کمک می‌کند.

نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز

نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز

نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز نیازمند محاسبه بار برودتی و حرارتی دقیق فضای هدف است. این عملیات اغلب توسط مهندسین تاسیسات و از طریق نرم‌افزارهای مخصوص صورت می‌گیرد.

برای محاسبه دقیق بار برودتی و حرارتی فضا، بهترین راه ارتباط با کارشناسان تاسیسات پروژه یا گروه کارخانجات جهان تهویه اعتماد است تا مشاوره لازم را دریافت کنید.

در کل، محاسبه بار برودتی فضا از رابطه Q=m.c.ΔT استفاده می‌شود. در این رابطه، Q بار برودتی ساختمان بر حسب کیلووات، m دبی جرمی جریان هوای فن کویل بر حسب کیلوگرم بر ثانیه، Cp گرمای ویژه هوا در فشار ثابت و ΔT اختلاف دمای هوای ورودی و خروجی سیال بر حسب درجه سانتی گراد است.

عوامل مهم در نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز

اثر دو عامل کلیدی در نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز

فین‌ها در میزان ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های حائز اهمیت نقش دارند، جنس و تعداد فین‌ها در هر اینچ (به عبارت دیگر فین در اینچ یا FPI ) کویل دستگاه نقش قابل توجهی دارد.

فین‌ها به‌عنوان پره‌های نازکی عمل می‌کنند و جهت افزایش نرخ انتقال حرارت در کویل‌های سرمایشی و گرمایشی به کار می‌روند. این فین‌ها معمولاً از جنس‌های آلومینیوم یا مس تهیه شده و در محیط‌های مرطوب و خورنده معمولاً با روکش‌های بلوفین (Bluefin) و گلدفین (Goldfin) تولید و استفاده می‌شوند.

عبارت FPI به تعداد فین‌های موجود در هر اینچ از کویل اشاره دارد. 

اثر فن‌هواساز و تأثیر آن در نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز نقش اساسی در انتقال حجم هوای خنک یا گرم به فضای هدف دارند و در صورت انتخاب نادرست، کارایی هواساز به‌طور قابل توجهی کاهش خواهد یافت. عملکرد فن‌ها و سرعت جریان هوای عبوری از سطح کویل‌های سرمایش و گرمایشی به نوع فن مورد استفاده در هواساز وابسته است.

همچنین، محاسبه افت فشار در فن‌هواساز نیز بسیار حائز اهمیت است و معمولاً این محاسبات براساس اصول کانال کشی هواساز انجام می‌شود. به همین دلیل، محاسبه میزان افت فشار فن‌ هواساز پس از کانال‌کشی و با در اختیار داشتن نقشه کانال‌کشی انجام می‌گیرد.

آشنایی با انواع هواساز به لحاظ نوع هوای ورودی

طراحی و انتخاب هواساز برای اقلیم گرم و مرطوب

با توجه به نحوه محاسبه ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز و اهداف استفاده از هواسازها دریافتیم که با توجه به اطلاعات نمودار سایکرومتریک، با افزایش رطوبت، دمای مرطوب نیز افزایش می‌یابد. به طور دقیق‌تر، این افزایش رطوبت متناسب با افزایش دمای مرطوب است و به عبارت دیگر هوا “دم‌دار” می‌شود.

این موضوع به خصوص در تابستان مشاهده می‌شود. از سوی دیگر، بر اساس آمارها در مناطق آب‌وهوایی مرطوب و گرم، درصد رطوبت به حداکثر مقدار خود، حتی تا 95 درصد، می‌رسد. به همین دلیل، برای انتخاب هواسازها در مناطق جنوبی کشور، باید حجم زیادی از رطوبت موجود در هوای عبوری از روی کویل گرفته شود تا رطوبت هوا به‌طور موثر کاهش یابد و به عبارت دیگر هوا خشک شود.

مزایا و معایب طراحی هواساز هایژنیک

مهمترین استانداردهایی که در طراحی هواساز هایژنیک باید رعایت شود را بشناسید

موضوع طراحی هواساز هایژنیک یکی از مهمترین و موثرترین جنبه‌ها در زمینه تهویه مطبوع و بهداشت محیطی می‌باشد. این طراحی‌ها به منظور ایجاد هوای تمیز، آزاد از ذرات معلق، باکتری‌ها و آلودگی‌های هوایی، به خصوص در محیط‌های حساس مانند بخش‌های درمانی، آزمایشگاه‌ها، صنایع غذایی و محل‌هایی با الزامات بهداشتی بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. اصول و مبانی طراحی هواسازهای هایژنیک با هدف حفظ سلامتی افراد، کاهش انتقال بیماری‌ها و بهبود کیفیت هوای محیطی تدوین می‌شوند.

در طراحی هواسازهای هایژنیک، عواملی همچون جریان هوا، انتقال حرارت، رطوبت، فیلتراسیون و کنترل میکروب‌ها بسیار حیاتی و اساسی هستند. استفاده از سیستم‌های پیشرفته فیلتراسیون و مراقبت از پارامترهای مهم هوا می‌تواند به طراحان و مهندسان کمک کند تا با دقت بیشتر، هواسازهایی را طراحی کنند که به نحو موثری از آلودگی‌های هوا جلوگیری کنند و برای ایجاد محیطی بهداشتی و سالم، مورد استفاده قرار گیرند.

کاربردهای هواساز هایژنیک

طراحی هواساز هایژنیک به عنوان یکی از دستگاه‌های پرکاربرد در صنعت تهویه مطبوع، انواع مختلفی از پروژه‌ها را پوشش می‌دهد و از آن در مصارف گوناگون استفاده می‌شود. به همین دلیل، این دستگاه‌ها از تنوع و انعطاف بالایی در طراحی و ساخت برخوردار هستند. کاربردهای هواساز هایژنیک به شامل موارد زیر می‌شود:
  • بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مراکز درمانی: هواساز هایژنیک به علت تأمین هوای تمیز و بهداشتی، در محیط‌های پزشکی و مراکز بهداشتی و درمانی بسیار کاربرد دارند.
  • دانشگاه‌ها، آموزشگاه‌ها و مراکز آموزشی: در محیط‌های آموزشی و آموزشگاهی، هواساز هایژنیک به کنترل شرایط محیطی و ایجاد محیطی مناسب برای تعلیم و تربیت کمک می‌کنند.
  • مجتمع‌های مسکونی و تجاری و سالن‌های ورزشی: هواساز هایژنیک در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و فضاهای ورزشی به تهویه و تنظیم شرایط مطبوع کمک می‌کنند.
  • شرکت‌ها، کارگاه‌های صنعتی و کارخانه‌جات: در محیط‌های صنعتی و کارخانه‌ای، هواساز هایژنیک به ایجاد محیطی سالم و پاک کمک می‌کنند و از نظرات آلاینده‌ها در فضا مراقبت می‌کنند.
  • پاساژها، هتل‌ها و مراکز تفریحی: در فضاهای تجاری، مراکز تفریحی و هتل‌ها، هواساز هایژنیک به ایجاد محیطی دلپذیر و مطبوع برای مشتریان و بازدیدکنندگان کمک می‌کنند.
  • مغازه‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و نمایشگاه‌ها: هواساز هایژنیک در فروشگاه‌ها و نمایشگاه‌ها به ایجاد فضایی مطبوع و جذاب برای مشتریان کمک می‌کنند.
  • سالن‌های پرورش قارچ، صنایع مختلف و سالن‌های سمینار: هواساز هایژنیک در صنایع مختلف و فضاهای سمینار به مدیریت دما و رطوبت و نظم هوا کمک می‌کنند.
به‌طور خلاصه، هواساز هایژنیک به دلیل کاربردهای متنوع و قابلیت تنظیم محیط، در انواع محیط‌های کاری و تجاری از جمله صنایع، مراکز بهداشتی و درمانی، مدارس و دانشگاه‌ها، هتل‌ها و بیشتر مکان‌های عمومی به کار گرفته می‌شوند.
استانداردهای طراحی هواساز هایژنیک

استانداردهای مهم در طراحی هواساز هایژنیک

از آنجا که دستگاه‌های تهویه هوای بهداشتی در محیط‌های ویژه‌ای استفاده می‌شوند، ارزیابی و طراحی هواساز هایژنیک به واسطه مجموعه‌ای از استانداردهای مختلف انجام می‌شود.

طراحان و متخصصان برای طراحی این محصول از سه استاندارد اساسی بهره می‌برند. اولین استانداردی که بهره‌برداری
از آن در طراحی دستگاه‌های تهویه هوا بهداشتی انجام می‌شود، استاندارد فدرال آمریکا می‌باشد. این استاندارد، کلاس‌های اتاق‌های تمیز را از ۱ تا 100000 دسته‌بندی می‌کند.

استاندارد دیگری که برای طراحی دستگاه‌های تهویه هوا بهداشتی استفاده می‌شود، استاندارد اروپا می‌باشد. همچنین، استاندارد ISO 14644 نیز به‌عنوان سومین استاندارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این استاندارد، کلاس‌های اتاق‌های تمیز معمولاً از 1 تا 9 دسته‌بندی می‌شوند.

همانند دستگاه‌های صنعتی دیگر، دستگاه‌های تهویه هوا بهداشتی نیز بر اساس یک سری استانداردهای مرجع تولید می‌شوند و از این‌رو با برخی کدهای استاندارد برای طراحی آن‌ها آشنا می‌شویم.

کد EN 13053 یکی از این کدهای استاندارد برای طراحی دستگاه‌های تهویه هوا بهداشتی می‌باشد. این کد شامل موارد مختلفی همچون واحدهای تهویه هوا و بخش‌های تشکیل‌دهنده آن‌ها است.

همچنین، کد EN 13053 به بررسی عملکرد، سرعت بازدهی و کارکرد دستگاه‌های تهویه هوا پرداخته و سیستم‌های تهویه هوا برای ساختمان‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد.

کد EN 1886 نیز یکی دیگر از کدهای استانداردی است که برای طراحی دستگاه‌های تهویه هوای بهداشتی به‌کار می‌رود. این کد شامل دستورالعمل‌های اجرایی مکانیکی، بررسی سیستم‌های تهویه هوا برای ساختمان‌ها، واحدهای تهویه هوا و دستگاه‌های تهویه هوا بهداشتی است.

همچنین، کد VDI 6022 نیز از جمله کدهای استاندارد دیگری است که برای طراحی هواساز هایژنیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کد استاندارد شامل قسمت اول مربوط به نیازمندی‌ها برای طراحی سیستم‌های تنظیم شرایط دمایی، رطوبتی و تهویه هوا می‌شود. اطلاعاتی نیز درباره تهویه محیط داخلی در این کد ارائه می‌شود.

همچنین به عنوان یکی دیگر از کدهای استاندارد در این حوزه می توان به کد DIN 1946-4 نیز اشاره کرد. این کد به بررسی تهویه هوا در ساختمان‌ها و اتاق‌های مخصوص مراقبت‌های بهداشتی و درمانی می‌پردازد.

 در این استانداردها، فاکتورهای مختلفی ارزیابی می‌شوند، از جمله ارزیابی کنترل سطح آلاینده‌ها و میزان انتشار آن‌ها در هر مترمربع. همچنین، اندازه و مقدار میکرو ارگانیسم‌های موجود در محیط نیز ارزیابی می‌شود.

در دستگاه‌های تهویه هوای بهداشتی، سیستم ابزار دقیقی برای تنظیم دما و رطوبت، تنظیم سرعت جریان هوای ورودی و خروجی، و کنترل آلاینده‌ها وجود دارد. این فاکتورها و معیارهای ذکر شده در طراحی دستگاه‌های تهویه هوای بهداشتی اهمیت بسیاری دارند؛ زیرا تأثیر قابل توجهی در عملکرد نهایی دستگاه‌ها دارند. هنگامی که دستگاه‌های تهویه هوا از این استانداردها پیروی کنند، قادر به تضمین سلامتی افراد به بهترین شکل خواهند بود.

با استفاده از این استانداردها، طراحان و تولیدکنندگان دستگاه‌های تهویه هوای بهداشتی می‌توانند محصولاتی با کیفیت و کارایی بالا ارائه دهند که نیازهای محیط‌های خاص را برآورده می‌کنند. این استانداردها به عنوان راهنمایی کامل در طراحی، ساخت و نصب دستگاه‌های تهویه هوا بهداشتی عمل می‌کنند و به محیط‌های پاک و بهداشتی کمک می‌کنند

مزایای طراحی هواساز هایژنیک

طراحی هواساز هایژنیک از ویژگی‌ها و مزایای برجسته‌ای برخوردار هستند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
  • سیستم بازدید و نگهدارنده فن: هواساز هایژنیک، با داشتن درب بازدید و نگهدارنده فن، امکان مراقبت و تعمیرات بهتر را فراهم می‌آورند.
  • فشارسنج فیلتر: حضور فشارسنج فیلتر در هواساز هایژنیک، کارایی و عمر مفید فیلترها را بهبود می‌بخشد.
  • تنظیمات هوای خروجی: این دستگاه‌ها از امکان انجام عملیات‌های مختلف بر روی هوای خروجی برخوردارند که اجازه کنترل بهتر شرایط محیطی را می‌دهد.
  • دسترسی آسان به شرایط بهتر: هواساز هایژنیک امکان دستیابی به شرایط بهتر در آب و هوا را فراهم می‌آورند و برای ایجاد محیط مطلوب و بهداشتی اهمیت دارند.
  • کاهش مصرف انرژی: استفاده از هواساز هایژنیک به دلیل کارایی بالا، منجر به کاهش قابل‌توجه مصرف انرژی نسبت به سیستم‌های پمپ حرارتی با باتری‌های گرمایشی می‌شود.
  • سازگاری با محیط: هواساز هایژنیک با جنس اتصالات و گوشه‌ها، به خوبی با محیط اطراف سازگار هستند و دارای خصوصیات مقاومت در برابر رطوبت هستند.
  • کنترل هوشمند: این دستگاه‌ها از کنترل هوشمند و امکاناتی مانند کنترل دما و رطوبت، کاهش یا افزایش حجم هوا بهره می‌برند که عملکرد بهینه و اقتصادی را تضمین می‌کند.
  • کاهش سطح صدا: هواساز هایژنیک با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، نسبت به دستگاه‌های سنتی، سطح صدا را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهند و محیط کاری را بهتر می‌سازند.
در نتیجه، طراحی هواساز هایژنیک به عنوان دستگاه‌های پیشرفته و موثر، در صنایع و به خصوص در زمینه‌های ورزشی، پزشکی، بازرگانی و اداری با توجه به مزایای بالا و ویژگی‌های خاص، ترجیح داده می‌شوند و نقش مهمی در بهبود کیفیت هوا و ارتقاء سطح بهداشتی محیط‌ها ایفا می‌کنند.

معایب طراحی هواساز هایژنیک

طراحی هواساز هایژنیک در کنار مزایای آن، دارای نقاط ضعفی نیز است. در زیر به برخی از این معایب اشاره خواهیم کرد:
  • اشغال فضای زیاد: طراحی هواساز هایژنیک به دلیل نیاز به تجهیزات و قطعات خاص، ممکن است فضای بیشتری را در مقایسه با دیگر سیستم‌های تهویه هوا اشغال کنند.
  • هزینه‌های بالای تعمیرات و نگهداری: تعمیرات و نگهداری هواساز هایژنیک به دلیل پیچیدگی برخی اجزا و نیاز به تخصص فنی، هزینه‌های بالایی را ممکن است به دنبال داشته باشد.
  • نیاز به کانال کشی دقیق: برای عملکرد بهینه هواساز هایژنیک، نیاز به کانال‌های کشی دقیق و محلی مناسب برای انتقال هوا و فیلتراسیون وجود دارد.
  • هزینه اولیه سیستم موتور خانه: برخی هواساز هایژنیک ممکن است دارای هزینه اولیه بالایی برای تجهیزات موتور خانه و دیگر قطعات خاص باشند.
  • نیاز به تعمیرات تخصصی: برخی قطعات هواساز هایژنیک به تعمیرات تخصصی و نیروی متخصص نیاز دارند که ممکن است موجب افزایش هزینه‌ها و مسائل مرتبط شود.
مزایا و معایب طراحی هواساز هایژنیک

هر چند که طراحی هواساز هایژنیک به دلیل ویژگی‌ها و عملکرد مطلوب، مورد توجه و استفاده قرار می‌گیرد، اما برای انتخاب صحیح و موثر آن‌ها، نقاط ضعف و معایب مذکور نیز باید مدنظر قرار گیرند و به طور کامل ارزیابی شوند. در نهایت، تعادل میان مزایا و معایب به کمک تصمیم‌گیری هوشمندانه می‌تواند به دستیابی به سیستم تهویه هوای بهداشتی مناسب و اقتصادی کمک کند.

آشنایی با مراحل طراحی هواساز هایژنیک

تفاوت هواساز هایژنیک و معمولی

طراحی هواساز هایژنیک با استفاده از سیستم‌ها و فن‌آوری‌های پیشرفته‌تر، جلوگیری از ورود یا انتقال آلودگی به محیط تهویه‌دهی را ممکن می‌سازند و با توانایی فیلتر نمودن هوای محیط به نسبتی بالا (تا 99.9 درصد)، اطمینان از کیفیت هوای مناسب را به افراد مهیا می‌کنند.

این نوع سامانه‌ها با ظرفیت‌های متنوع از 2000 تا 20000 فوت مکعب بر دقیقه و با ساختارهای مختلفی از جمله عمودی و افقی تولید می‌شوند. از جمله کاربردهای این نوع سامانه‌ها می‌توان به بیمارستان‌ها، مراکز درمانی، دانشگاه‌ها، آموزشگاه‌ها، مجتمع‌های مسکونی و تجاری، کارخانه‌ها و شرکت‌ها، هتل‌ها و سالن‌های ورزشی اشاره کرد.

استفاده از سامانه‌های تهویه مطبوع هایژنیک، نقطه تمایز اصلی آن با سامانه‌های معمولی را شکل می‌دهد. این نوع سامانه‌ها از تجهیزات کنترلی پیشرفته‌تری استفاده می‌کنند که در صورت اختلال در عملکرد، نمی‌تواند بر عملکرد سامانه‌ها تأثیر منفی بگذارد. در این سامانه‌ها، توجه به جزئیات طراحی نیز اهمیت دارد. به‌عنوان مثال، هوابندی بیشتر در درزها و بازدیدها، جنس بدنه از ورق‌های فولادی ضد زنگ یا استنلس استیل، پوشش داخلی با کاور سیلیکونی ضدآب و امکان شست‌وشوی داخلی سامانه‌ها از ویژگی‌های منحصر به‌فرد سامانه‌های تهویه مطبوع هایژنیک محسوب می‌شوند.

این ویژگی‌ها به تمیز نگه‌داشتن و بهبود کیفیت هوا در محیط کمک می‌کنند. همچنین، این سامانه‌ها با استفاده از فن‌های سانتریفیوژ بک‌وارد یا پلاگ، هوای مطبوع را به فضا دمیده و با استفاده از تجهیزات دقیق اندازه‌گیری دما، فشار و رطوبت، کنترل مطلوبی بر هوا دارند.

معیارهای طراحی هواساز هایژنیک

طراحی هواساز هایژنیک در صنایع غذایی

طراحی هواساز هایژنیک در بخش‌های مختلف صنایع غذایی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. این دستگاه‌ها به‌منظور کاهش احتمال آلودگی غذاها به فساد و میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا و بهبود کیفیت محصولات غذایی، به طور چشم‌گیری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در بخش‌هایی از صنایع غذایی که نیاز به تولید و ذخیره‌سازی مواد با کیفیت بالاتر، ایمن‌تر و با ماندگاری طولانی‌تر دارند، هواسازهای هایژنیک اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. بخش هایی از قبیل:

  • تولید محصولات لبنی
  • فرآوری مواد گوشتی
  • ارخانه‌های تولید نوشیدنی‌ها
  • صنایع بسته‌بندی مواد غذایی
  • تولید شیرینی و شکلات

ایجاد شرایط مناسب برای تولید و ذخیره‌سازی محصولات وابسته به هوای مطلوب، تأثیر چشم‌گیری بر کیفیت مواد غذایی خواهد داشت. این دستگاه‌ها از طریق تصفیه هوا، محیط را پاک و سالم نگه‌داشته و آلودگی‌ها و ویروس‌ها را از محیط کارخانه دور نگه می‌دارند. در واقع، بهبود محیط تمیز به تولید محصولات با کیفیت و ایمن بیشتر کمک می‌کند.

همچنین، تصفیه هوا باعث دفع بو، کاهش فشار منفی هوا و حذف آلاینده‌ها می‌شود. در این صنایع، هوای بیرون شامل ذرات گرد و غبار، مواد شیمیایی، باکتری‌ها، کپک و حشرات می‌شود که ممکن است محصولات غذایی و سطوح تماس با مواد غذایی را آلوده کنند.

بنابراین، استفاده از هواساز هایژنیک باعث ایجاد شرایط بهداشتی و سالم در تولید محصولات غذایی می‌شود. این دستگاه‌ها نه‌تنها از نظر بهداشتی بلکه از لحاظ اقتصادی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. بهبود مصرف انرژی و همچنین کاهش هزینه‌های تعمیرات و نگهداری، هواسازهای هایژنیک را به یک گزینه مناسب برای صنایع غذایی تبدیل می‌کند.

سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال

قبل از بررسی تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال باید بدانیم تهویه مطبوع یکی از اصولی‌ترین و مهم‌ترین نیازهای مدرن جامعه‌ها در حوزه ساختمان‌ها است. این فرایند به منظور ایجاد شرایط آسایشی و بهینه برای ساکنان یا کاربران ساختمان‌ها، انجام می‌شود. برای دستیابی به این هدف، از سیستم‌های تهویه مطبوع استفاده می‌شود که با تأمین همزمان انتقال حرارت، رطوبت و جریان هوا، محیط را در دما و رطوبت مطلوب نگه می‌دارند.

یکی از روش‌های تقسیم ‌بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال استفاده شده در فرآیند تهویه مطبوع است. این تقسیم‌بندی براساس نوع سیال (مایع یا هوا) که برای انتقال حرارت و رطوبت به کار می‌رود، انجام می‌شود. به این ترتیب، دو دسته اصلی سیستم‌های تهویه مطبوع شامل سیستم‌های مبتنی بر سیال هوا و سیستم‌های مبتنی بر سیال مایع به وجود می‌آیند.

در سیستم‌های مبتنی بر سیال هوا، هوا به عنوان سیال اصلی برای انتقال حرارت و رطوبت به کار می‌رود.
این سیستم‌ها شامل انواع مختلفی از تهویه‌گرها، فن‌ها، دمنده‌ها و فیلترها هستند.
که هوا را پس از تصفیه و تهویه به محیط اطراف ساختمان تزریق می‌کنند. این روش معمولاً در ساختمان‌ها و فضاهای بزرگ صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند به صورت مرکزی یا مجزا طراحی شود.

سیستم‌های مبتنی بر سیال مایع، به جای هوا، از مایع‌های خنک‌کننده مانند آب یا برمست استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها عمدتاً در صنایع یا مکان‌هایی که نیاز به خنک‌کنندگی بالا و کنترل دمای دقیق‌تر دارند، به کار می‌روند. به عنوان مثال، در سیستم‌های تهویه مطبوع برای اتاق‌های سرور، بخش‌های بزرگ خنک‌کننده یا کارخانجات تولیدی از این نوع سیستم‌ها استفاده می‌شود.

ظرفیت حرارتی و برودتی هواساز‌ها به عنوان عناصر بسیار حیاتی در تهویه مطبوع و گرمایش ساختمان‌ها شناخته می‌شوند. این دستگاه‌ها با کنترل دمای هوا و توزیع آن به صورت مناسب، برای ایجاد شرایط آسایشی و بهبود کیفیت هوای داخلی به‌کار می‌روند.

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال و اجزای آن

در تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال آشنایی با اجزای سیستم تهویه مطبوع حائز اهمیت است. اجزای سیستم تهویه مطبوع شامل منابع حرارت، منابع برودت، مخزن انبساط، پمپ‌ها، دستگاه‌های رطوبت‌زن و دستگاه‌های رطوبت گیر هستند. این اجزا در انواع سیستم‌های تهویه مطبوع به‌کار می‌روند.

منابع حرارت به وسیله مصرف سوخت یا الکتریسیته حرارت تولید می‌کنند و بسته به نوع سیالی که گرم می‌شود، به دیگ یا کوره تقسیم می‌شوند. منابع برودت در سیستم‌های گرمایش و سرمایش از نوع چیلر شناخته می‌شوند و می‌توانند به دو نوع ضربه‌ای یا معمولی و چیلر جذبی تقسیم شوند. این منابع با ایجاد بخار ماده مبرد که معمولاً گازی است، سرمایش ایجاد می‌کنند.

مخزن انبساط در سیستم‌های تمام آب وجود دارد و وظیفه کنترل تغییر حجم سیال را برعهده دارد. این قطعه با تغییر دمای سیال و تغییر حجم آن، فشار را در کل مدار سیستم تنظیم می‌کند و از بروز اشکال در سیستم جلوگیری می‌کند.

پمپ‌ها دستگاه‌هایی هستند که سیال را به حرکت درمی‌آورند و می‌توانند از نوع پمپ‌های حلزونی یا فن و بادزن باشندکه به دو نوع جریان محوری و جریان عمودی تقسیم می‌شوند.

دستگاه‌های رطوبت‌زن با استفاده از سیستم‌های مختلف و متفاوت، رطوبت محیط را افزایش می‌دهند. این دستگاه‌ها می‌توانند تشتکی، فراصوت، دیسکی، بستر متخلخل، بستر صلب، و پاششی باشند.

دستگاه‌های رطوبت گیر نیز با استفاده از پدیده فیزیکی تعرق، رطوبت هوا را کاهش می‌دهند.

با سرد کردن هوا تا دمای پایین‌تر از نقطه شبنم، رطوبت هوا به صورت قطرات ریز آب از هوا خارج می‌شود.

این دستگاه‌ها عموماً از یک منبع برودت به نام کویل سرمایش استفاده می‌کنند و با عبور هوا از روی کویل، رطوبت آن گرفته می‌شود.

سیال
تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال چگونه انجام می‌شود؟

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال مورد استفاده، در سه دسته مختلف انجام می‌شود. این سیستم‌ها برای کنترل همزمان رطوبت، دما و سرعت جریان هوا در محیط‌ها طراحی می‌شوند.

همه این سیستم‌ها از یک سیال برای منتقل کردن گرما و سرما به محل مورد نظر استفاده می‌کنند. سه دسته‌ای که به آن‌ها اشاره می‌شود به ترتیب سیستم تهویه مطبوع تمام هوا، سیستم‌های هوا-آب و سیستم تهویه مطبوع تمام آب هستند.

سیستم‌های هوا-آب نیز به دو زیر دسته‌ی مختلف تقسیم می‌شوند. این سیستم‌ها برای گرمایش از آب گرم یا آب داغ و برای سرمایش از آبسرد کن یا چیلر استفاده می‌کنند. گرمایش با آب گرم در دمای 70 تا 90 درجه انجام می‌شود، در حالی که گرمایش با آب داغ با استفاده از دمای آب بالاتر انجام می‌پذیرد.

این نوع سیستم‌ها عمدتاً در ساختمان‌ها و مکان‌های بزرگ صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سیستم‌های تهویه مطبوع تمام آب همچنین یکی دیگر از انواع سیستم‌های هوا-آب هستند. این سیستم‌ها، رطوبت هوا را تغییر نمی‌دهند اما به دلیل هزینه کم و نیاز به تأسیسات کم‌حجم، در برخی موارد مورد ترجیح قرار می‌گیرند.
این سیستم‌ها از آب به عنوان سیال ناقل حرارت و برودت استفاده می‌کنند. آب با استفاده از دیگ‌های بخار یا دیگ‌های آبگرم گرم می‌شود و برای گرمایش ساختمان در فصول سرد استفاده می‌شود.

همچنین برای سرمایش در فصول گرم، از چیلر یا آبسرد کن برای تهیه آب سرد استفاده می‌شود و این آب سرد برای سرمایش فضاها استفاده می‌شود.

در نهایت، بادبزن یا فن، هوا را از روی کویل عبور داده و به گرمایش یا سرمایش اتاق‌ها کمک می‌کند.

سیال
معیارهای مهم در تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال

مزایا و معایب سیستم های تمام آب

در تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال مشاهده کردید که یکی از سیستم‌های مورد استفاده، تمام آب است. از مزایا و معایب این سیستم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مزایای سیستم‌های تمام آب:

  • کاهش اشغال فضا: نسبت به سیستم‌های کانال‌کشی هوا، سیستم تغذیه سیال سرد (لوله‌کشی) کمتری از فضا در اختیار می‌گیرد و همچنین اتلاف حرارت در مسیر انتقال آب سرد و گرم نسبت به کانال‌کشی هوای سرد و گرم کمتر خواهد بود.
  • کاهش ابعاد دستگاه‌ها: با استقرار فن‌کویل‌ها در نقاط مختلف ساختمان، اندازه دستگاه‌های هواساز کوچک‌تر خواهد شد. از یک یا تعداد کمی هواساز کوچک جهت تامین هوای تازه و تنظیم رطوبت هوا استفاده می‌شود و فن‌کویل‌ها عمل سرمایش و گرمایش هوا را انجام می‌دهند.
  • کنترل دقیق دما: با تغییر دور موتور فن و میزان آب ورودی به کویل دستگاه‌های فن‌کویل و هواساز توسط سیستم کنترل اتوماتیک، می‌توان دمای هوای هر دستگاه را به‌ طور مستقل و با دقت مورد نیاز تنظیم کرد.

معایب سیستم‌های تمام آب:

  • نیاز به تعمیرات بیشتر: تعمیرات سیستم‌های کاملاً آبی بیشتر از سیستم‌های کاملاً هوایی است و تمیز کردن کویل واحدهای فن‌کویل نیز مشکل است. همچنین، فیلترهای هوای فن‌کویل‌ها معمولاً کوچک و بازده آن‌ها کم است و باید به‌ طور متناوب تعویض یا تمیز شوند.
  • عدم استفاده از سیستم تخلیه تقطیرات: در برخی از موارد که تمام رطوبت گیری توسط سیستم مرکزی تامین هوای تازه انجام می‌شود، ممکن است از سیستم تخلیه تقطیرات صرف‌نظر شود. این موضوع می‌تواند به عدم بهینه‌سازی کارایی سیستم منجر شود.
سیال
نکات مهم در تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال

مزایا و معایب سیستم‌های تمام هوا

یکی دیگر از انواع سیستم‌ها در تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال، تمام هوا است.

مزایای دستگاه تهویه مطبوع تمام هوا:

  • استفاده آسان: یکی از اصلی‌ترین مزایای سیستم تهویه مطبوع تمام هوا، نصب و اجرای آسان آن است که باعث سهولت در بررسی و تعمیرات این دستگاه‌ها می‌شود. نصب این نوع سیستم روی پشت بام به همراه اتاق تاسیسات امکان‌پذیر است که منجر به کاهش سطح سروصدا و ارتعاشات در فعالیت این دستگاه می‌شود.
  • مدیریت آسان: عملکرد بهینه و استفاده از هوای تازه در این نوع سیستم‌ها، امکان مدیریت و کنترل دستگاه با یک کنترل‌گر را بسیار ساده می‌کند. این امکان به افراد اجازه می‌دهد تا از وضعیت دمایی دستگاه آگاه شوند و به راحتی آن را کنترل کنند.
  • تنظیم رطوبت: کنترل رطوبت در این سیستم‌ها به شیوه‌ای مناسب، استفاده از آن‌ها در فضاهای خشک و محیط‌هایی با تنش آب و هوایی را ممکن می‌سازد.
  • استفاده از هوای تازه: در سیستم تهویه مطبوع تمام هوا، همواره امکان استفاده از هوای تازه وجود دارد که از نظر بهداشتی و کیفیت هوای داخلی بسیار مهم است.
  • صرفه‌جویی در مصرف برق: این دستگاه‌ها از ترموستات بهره می‌برند و به همین دلیل، دمای محیط به‌ صورت خودکار تنظیم می‌شود که به صرفه‌جویی در مصرف برق کمک می‌کند و می‌تواند به عنوان یک ویژگی مهم این دستگاه مطرح شود.

    معایب دستگاه تهویه مطبوع تمام هوا:

  • نیاز به کانال‌ها: نصب این نوع سیستم نیازمند عبور کانال‌ها به فضا است که می‌تواند مساحت مفید کف و ارتفاع ساختمان را کاهش دهد و موجب افزایش فضای اشغالی شود.مشکل در تنظیم جریان هوا: به‌ویژه در سیستم‌های بزرگ، تنظیم مقدار جریان هوا کار مشکلی خواهد بود.
  • محدودیت‌های مکانی: برای نصب این نوع سیستم‌ها، مساحت کافی برای شافت‌های عمودی که کانال هوا را در خود جای می‌دهند، باید موجود باشد. این موضوع می‌تواند در برخی از محل‌ها به محدودیت‌در فضا منجر شود.
سیال
آشنایی با تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال

سیستم‌های تهویه مطبوع هوا-آب

در تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال، سیستم تهویه مطبوع هوا-آب نیز مطرح است. سیستم‌های تهویه مطبوع هوا-آب، شامل تجهیزات مرکزی تهویه مطبوع، کانال‌های هوا و سیستم توزیع آب و واحدهای پایانی در فضاهای اتاقی می‌شوند.

در واحدهای پایانی اتاق، می‌توان از واحدهای اندازه‌گیری هوا (اندکسیونی)، واحدهای فن کویل و یا ترکیبی از دریچه‌های هوای رفت و پنل‌های تشعشعی استفاده کرد. در فضاهای بزرگ، ممکن است از چند دستگاه پایانی استفاده شود.

در فصل سرما، هوا در داخل دستگاه‌های هواساز مرکزی به حد لازم رطوبت گیری می‌شود. این عمل، علاوه بر فراهم کردن شرایط رطوبت مناسب برای آسایش افراد در فضاهای تحت پوشش، از تشکیل ترشحات رطوبت هوا بر روی کویل‌های سرمایشی نیز جلوگیری می‌کند.

سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال
معرفی تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال

سیستم هوا-آب با رویکرد متفاوت در تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال

در تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال به سیستم هوا-آب اشاره کردیم. در این سیستم یکی از مؤلفه‌های تعیین میزان تأمین هوای اولیه به هر فضا، مربوط به وابستگی مقدار هوای تازه مورد نیاز و نیاز به سرمایش محسوس در هنگام بار سرمایش اتاق است.
در سیستم‌های هوا-آب که به ‌طور دقیق طراحی شده‌اند، کویل سرمایش ثانویه اغلب در وضعیت خشک باقی می‌ماند. این ویژگی عمر واحد پایانی را افزایش می‌دهد، بوهای ناخوشایند را از بین می‌برد و احتمال رشد باکتری‌ها را کاهش می‌دهد.

معمولاً رطوبت داخل فضای تهویه شده توسط هوای اولیه کنترل می‌شود.

به همین دلیل، مقدار رطوبت در هوای خروجی باید به حدی کم باشد که بتواند حرارت نهان داخل فضا را تعدیل کند و نقطه شبنم اتاق را به اندازه کافی پایین نگه‌ دارد تا رطوبت بر روی سطح کویل سرمایش ثانویه تقطیر نشود.

هرچند برخی از سیستم‌های هوا-آب بدون استفاده از سیستم تخلیه برای کویل ثانویه نیز به‌طور موثر عمل می‌کنند، اما به‌طور کلی توصیه می‌شود که برای همه سیستم‌های هوا-آب، سیستم تخلیه تقطیرات روی سطح کویل در نظر گرفته شود.

در سیستم‌های اندکسیونی موجود، روش‌های صرفه‌جویی انرژی اعمال می‌شود که با افزایش درجه حرارت آب سرد در کویل‌های سرمایش دستگاه‌های هواساز به‌کار گرفته می‌شود.

این روش‌ها باعث می‌شوند که کویل‌های مذکور نتوانند به ‌طور دائمی برای جذب رطوبت به‌کار گرفته شوند. متأسفانه، معمولاً در طراحی و ساخت واحدهای اندکسیونی، احتمال تقطیر در سطح کویل در نظر گرفته نمی‌شود. بنابراین، ضروری است که واحدهای پایانی اندکسیونی همواره در وضعیت خشک کار کنند.
بررسی تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال
بررسی تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال

نقش انرژی خورشیدی در تهویه مطبوع

در تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال نقش انرژی خورشیدی نیز مطرح است. یکی از رایج‌ترین روش‌های تهویه مطبوع با بهره‌گیری از انرژی خورشیدی، استفاده از سیستم‌های دیسیکنت یا سیستم‌های جذبی مایع و جامد می‌باشد.

مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که سیستم‌های جذبی ابسورپشن به‌ صورت یک مرحله‌ای و دو مرحله‌ای، و همچنین دوطبقه‌ای با استفاده از کلکتورهای مناسب، به‌عنوان گزینه‌های مناسبی در کاربردهای تهویه مطبوع مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله کاربردهای این سیستم‌ها می‌توان به استفاده تک ‌تک یا ترکیبی با سیستم‌های تراکمی اشاره کرد.

استفاده از سیستم تهویه مطبوع خورشیدی، به‌همراه بسیاری از مزایا، منجر به صرفه‌جویی در مصرف سوخت ساختمان و حفظ محیط زیست می‌شود. با این حال، این سیستم‌ها دارای ویژگی‌های فنی و اقتصادی خاص خود هستند که گسترش آن‌ها را با چالش‌هایی مواجه ساخته است.

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت و ساختار آن‌ها

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت

تهویه مطبوع یکی از جدیدترین اختراعات در زمینه مهندسی مکانیک و ساختمان است که هدف آن تأمین شرایط بهداشتی و آسایشی مناسب در داخل محیط‌های ساختمانی می‌باشد. این سیستم‌ها، با افزایش رفاه کاربران و حفظ کیفیت هوا و دما، نقش بسیار مهمی در ایجاد محیط‌های کاری و زندگی سالم و مطلوب دارند.

 انتخاب نوع سیستم تهویه مطبوع مناسب، بسته به عوامل مختلفی از جمله محل قرارگیری ساختمان، شرایط اقلیمی، نیازهای مصرف‌کننده، و نوع فعالیت‌های انجام شده در داخل ساختمان، بسیار اهمیت دارد. یکی از روش‌های تقسیم ‌بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت، تفاوت بین سیستم‌های تهویه مطبوع سرد و گرم می‌باشد.

در تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت، در سیستم‌های سرد، هدف اصلی خنک‌کردن هوا و کاهش دماست تا دمای مناسب و آسایشی در داخل ساختمان ایجاد شود. این نوع سیستم‌ها به‌ویژه در مناطق گرمسیری و گرم و خشک برای حفظ راحتی افراد بسیار مفید هستند.

از سوی دیگر، در تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت، از سیستم‌های گرم به‌منظور افزایش دما و ایجاد حالت گرم و دلپذیر در داخل محیط‌های ساختمانی استفاده می‌شود. این نوع سیستم‌ها در مناطق سردسیری یا در فصول سرد سال بسیار مؤثر هستند و کمک می‌کنند تا در دماهای پایین، محیط زندگی و کار به‌طور مطلوبی گرم و دلنشین باشد. انتخاب بین این دو نوع سیستم تهویه مطبوع باید با توجه به شرایط جغرافیایی و اقلیمی هر منطقه و نیازهای کاربران انجام شود تا بهترین عملکرد و کارایی ممکن حاصل شود.

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت به شرح زیر است:

  • سیستم‌های گرم‌کننده زمستانی و تک‌فصلی: به‌طور کلی، سیستم‌هایی مانند شوفاژ با دیگ آب گرم و پکیج دیواری ازجمله دستگاه‌های گرم‌کننده هستند که می‌توانند در فصل زمستان و در موقعیت‌هایی که نیاز به گرمایش داریم، عمل کنند. همچنین، سیستم‌های حرارت مرکزی، بخاری و شومینه نیز از قابلیت گرمایش در فصل زمستان برخوردارند، اما باید توجه داشت که کیفیت پاسخگویی آن‌ها کمتر و نواقص بیشتری نسبت به سیستم‌های حرارت مرکزی دارند.
  • سیستم‌های سرد‌کننده تابستانی و تک‌فصلی: اسپلیت (سردکننده)، کولر گازی و کولر آبی از جمله سیستم‌های تک‌فصلی سرد‌کننده هستند که در فصل تابستان و در مواقعی که نیاز به کاهش دما و خنک‌سازی داریم، به‌کار می‌روند. این سیستم‌ها عملاً چرخه‌های تبرید متفاوتی دارند و هر یک به نحوی منحصر به فرد عمل می‌کنند.
  • سیستم‌های گرم و سرد‌کننده دو‌فصلی: چیلر، مینی چیلر، فن‌کویل، سیستم وی آر اف و هواساز از جمله دستگاه‌هایی هستند که در دو فصل گرم و سرد سال می‌توانند به‌کار گرفته شوند. کارکرد این سیستم‌ها به دو صورت یکپارچه‌سازی دو فصل یا استفاده هم‌زمان از دو سیستم مجزا در فصل‌های مختلف تنظیم می‌شود.

 این نوع سیستم‌ها در مناطق گرمسیر یا سردسیر کاربرد ندارند و باید از سیستم‌های تک‌فصلی استفاده شود. با این حال، لازم به ذکر است که در مناطق دیگر استفاده از سیستم‌های گرم و سرد‌کننده دو‌فصلی رایج‌تر است، زیرا این سیستم‌ها قابلیت‌های بیشتری دارند و همچنین در برخی هزینه‌ها نیز می‌تواند صرفه‌جویی ایجاد کند.

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت چگونه انجام می‌شود؟

مزایای استفاده از سیستم تهویه مطبوع

حال که با تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت آشنا شدید، به بررسی برخی از مزایای استفاده از سیستم تهویه مطبوع مرکزی خواهیم پرداخت:

  • چرخه هوای موثر: این سیستم با استفاده از چندین فن کویل در نقاط مختلف محیط، هوایی یکنواخت و تراز در توزیع خواهد داشت.
  • کاهش آلودگی صوتی: بدون شک با استفاده از چندین فن کویل با هوادهی کمتر، سطح صدا نسبت به سیستم‌های دیگر کمتر خواهد بود.
  • زیبایی داخل ساختمان: به‌دلیل تنوع مدل‌های فن کویل، می‌توان با توجه به نوع معماری و کاربری هر فضا، از مدل‌های متفاوت فن کویل استفاده کرد.
  • سادگی در کاربری: تنظیم دما و سایر فاکتورهای کنترلی در این نوع سیستم تهویه به‌راحتی و بدون پیچیدگی توسط اپراتور انجام می‌شود و نیازی به آموزش خاصی ندارد.
  • هزینه برق کمتر: با توجه به تصاعدی بودن هزینه‌های برق، با استفاده از سیستم چیلر و فن کویل، می‌توان هزینه برق کمتری پرداخت کرد.
  • نگهداری آسان: براحتی و بدون مزاحمت برای ساکنین، این سیستم با استقرار چیلر در پشت بام، قابل نگهداری و تعمیر است.

با در نظر گرفتن موارد بالا، انتخاب سیستم تهویه مرکزی به دلیل مزایای بیشتر آن از نظر کاهش مصرف انرژی، کاهش هزینه‌های نگهداری و نصب یک سیستم استاندارد و کم هزینه معقولی به‌ نظر می‌رسد.

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت و ساختار آن‌ها

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت و ساختار آن‌ها

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت و ساختار آن‌ها

اجزای سیستم در تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:

۱. منابع حرارت

در این دسته، منابع حرارتی با استفاده از سوخت یا الکتریسیته، حرارت تولید می‌کنند. بسته به نوع سیالی که در آن‌ها گرم می‌شود، این منابع به دو دسته تقسیم می‌شوند. اگر نوع سیالی که گرم می‌شود، مایع باشد، به آن دیگ گویند و اگر منبع حرارتی وظیفه گرم کردن گاز را بر عهده داشته باشد، کوره نامیده می‌شود.

۲. منابع برودت

در تمامی سیستم‌های مکانیکی، ایجاد سرمایش فقط به وسیله برودت تبخیری امکان‌پذیر است و این منابع برودت برای عمل سرمایشی سیستم‌های تهویه مطبوع، ضروری هستند. سرمایش در این سیستم‌ها از طریق منابع برودت و در اثر بخارشدن ماده‌ای به نام ماده مبرد، که به صورت گازی شکل است، ایجاد می‌شود.

هر مقدار سرعت تبخیر یک ماده بیشتر باشد، میزان سرمایش ایجاد شده توسط آن نیز بیشتر خواهد بود. منابع برودت از نوع چیلرها شناخته می‌شوند که به دو نوع ضربه‌ای و چیلرهای جذبی تقسیم می‌شوند.

بخش توزیع

بخش توزیع از سیستم تهویه مطبوع شامل اجزایی است که وظیفه انتقال اثر گرمایشی و سرمایشی به محیط مورد نظر را بر عهده دارند. این اجزا شامل موارد زیر می‌شوند:

  • هواکش‌ها
  • پمپ‌ها
  • فن‌ها
  • لوله‌کشی‌ها
  • کانال‌کشی‌ها

در ادامه به بررسی دقیق‌تر اجزا بخش توزیع سیستم‌های تهویه مطبوع می‌پردازیم.

هواکش‌ها

یکی از مهم‌ترین اجزا در سیستم‌های تهویه هوا مطبوع، هواکش‌ها هستند. هواکش‌ها به دو دسته هواکش‌های گریز از مرکز و هواکش‌های جریان محوری تقسیم می‌شوند. وظیفه هواکش‌ها در سیستم‌های تهویه مطبوع، جابه‌جایی هوای گرم یا سرد عبوری از کویل‌ها و هوای تمیز شده توسط فیلترها است.

پمپ‌ها

پمپ‌ها وظیفه جابه‌جایی و به حرکت درآوردن سیال را بر عهده دارند. پمپ‌هایی که سیال مایع را جابه‌جا کرده و به حرکت درآورند، از نوع پمپ‌های حلزونی هستند و پمپ‌هایی که سیال گاز را جابه‌جایی و به حرکت درآورند، فن یا بادزن نامیده می‌شوند و در دو نوع جریان محوری و جریان عمودی به کار می‌روند.

فن‌ها

فن‌ها، دستگاه‌هایی هستند که از آن‌ها برای تولید و ایجاد جریان در داخل یک سیال که اغلب گازی مانند هوا است، استفاده می‌شود. فن‌ها با تیغه‌های گردان، دارای طراحی و کاربردهای متفاوتی هستند. از بین کاربردهای فن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تهویه خارج کردن گرد و غبار از محیط‌های مختلف

  • تأمین هوای آتش
  • کردن دود
  • کنترل شرایط هوایی و آسایش حرارتی افراد

فن‌ها در سیستم‌های خنک‌کننده خودرو و ماشین‌آلات نیز استفاده می‌شوند. همچنین، انواع فن‌های مختلفی مانند فن‌های محوری، سانتریفوژ یا فن‌های شعاعی و فن‌های جریان متقابل یا فن‌های مماسی وجود دارند که با توجه به نیاز و کاربرد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اجزا به همراه سایر اجزا موجود در سیستم‌های تهویه مطبوع باعث بهبود کارایی و عملکرد این سیستم‌ها می‌شوند و در نهایت موجب راحتی و آسایش محیط‌های داخلی می‌گردند.

بخش تحویل

در اجزای سیستم‌های تهویه مطبوع، بخش دیگری وجود دارد که به آن بخش تحویل می‌گوییم و این بخش شامل اجزا زیر است:

  • کویل
  • دیفیوزرها
  • رادیاتورها

در ادامه به بررسی دقیق‌تر این اجزا می‌پردازیم.

کویل

تبادل حرارت در سیستم‌های تهویه مطبوع، به وسیلهه کویل صورت می‌گیرد که در واقع از لوله‌های مسی خمیده تشکیل شده‌اند. کویل را بر اساس عملکرد آن‌ها و نوع سیال موجود در آن‌ها دسته‌بندی می‌کنیم؛ بنابراین کویل بر اساس نوع عملکرد آن‌ها به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

  • کویل گرمایشی که به آن‌ها کویل آب گرم نیز گفته می‌شود.
  • کویل سرمایشی

همچنین کویل از نظر سیال موجود به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:

  • هوا به هوا
  • آب به آب
  • آب به هوا و یا بلعکس

رادیاتورها

رادیاتورها، سیستمی گرمایشی هستند که با استفاده از آب داغ، موجب ایجاد گرما و کاهش رطوبت محیط می‌شوند. این اجزا به وسیله دستگاه‌های خاص و با استفاده از روش‌های انتقال حرارت زیر در محیط مورد نظر و ساختمان پخش می‌کنند:

  • روش هدایتی
  • روش جا به جایی
  • روش تششع یا تابش

رادیاتورها انواع مختلفی دارند که در ادامه با انواع آن‌ها آشنا می‌شویم:

  • رادیاتورهای آلومینیومی
  • رادیاتورهای فولادی
  • رادیاتورهای پره‌ای
  • رادیاتورهای پنلی
  • رادیاتورهای قرنیزی
  • رادیاتورهای شیشه‌ای
  • رادیاتورهای دکوراتیو
  • رادیاتورهای حوله‌خشک‌کن
  • رادیاتورهای برقی
معیارهای تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت

معیارهای تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت

تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت در مناطق گرم و مرطوب

حال که با تقسیم بندی سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت آشنا شدید، در ادامه، تعدادی از انواع مناسب تهویه مطبوع برای مناطق گرم و مرطوب یا معتدل و مرطوب را معرفی خواهیم کرد. این دستگاه‌ها به دلیل تنوع ویژگی‌های آب و هوایی مختلف در این مناطق، توانمندی‌های متفاوتی دارند.

۱. تهویه مطبوع اسپلیت (کولر گازی)

دستگاه اسپلیت، با کمپرسور و کندانسور خارجی و اواپراتور داخلی (پنل دیواری) نصب می‌شود. این دو بخش توسط لوله‌ها به هم متصل می‌شوند و با استفاده از مبرد (گاز فریون)، سرمایش هوا و کاهش رطوبت را تحت تأثیر قرار می‌دهند. اسپلیت می‌تواند به عنوان یک گزینه اولیه برای ساختمان‌های کوچک (کمتر از ۱۰۰ متر مربع) در اقلیم گرم و مرطوب یا معتدل و مرطوب استفاده شود.

۲. تهویه مطبوع داکت اسپلیت

داکت اسپلیت نیز مشابه اسپلیت عمل می‌کند، با این تفاوت که یک اواپراتور بزرگ در سقف کاذب نصب می‌شود و هوا را با کانال‌ها (داکت) در اتاق‌های مختلف پخش می‌کند. از داکت اسپلیت برای ساختمان‌های با متراژ کم تا متوسط (۱۰۰ تا ۲۵۰ متر مربع) در اقلیم‌های گرم و مرطوب یا معتدل و مرطوب استفاده می‌شود.

۳. مینی چیلر

مینی چیلر همراه با تعدادی فن‌کویل یا هواساز در ساختمان‌های متوسط با متراژ و ابعاد متوسط استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها دارای کمپرسور، کندانسور، اواپراتور، مبرد و سایر اجزا هستند. فن‌کویل‌ها با کانال‌ها (داکت) به یک مینی چیلر متصل می‌شوند و هوا را در اتاق‌ها پخش می‌کنند. مینی چیلرها مناسب برای ساختمان‌های با متراژ ۱۲۰ تا ۵۰۰ متر مربع در مناطق گرم و مرطوب یا معتدل و مرطوب هستند.

تهویه مطبوع یکی از جنبه‌های حیاتی ساختمان‌هاست و انتخاب مناسب‌ترین دستگاه بر اساس ویژگی‌های اقلیمی و متراژ ساختمان بسیار حائز اهمیت است. با توجه به مزایا و معایب هر دستگاه، انتخاب صحیح می‌تواند به بهبود راحتی و کیفیت هوای داخل ساختمان کمک کند.

تهویه مطبوع با استفاده از چیلر

در نظر گرفتن تهویه مطبوع مناسب در اقلیم‌های گرم و مرطوب یا معتدل و مرطوب امری حیاتی است. برای این مناطق، دستگاه چیلر به همراه تعداد زیادی فن‌کویل یا هواسازهای سایز بزرگ، در ساختمان‌ها و سوله‌هایی با متراژ و ابعاد بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. چیلر از یک مبدل حرارتی پوسته و لوله‌ای برای سرد کردن آب استفاده می‌کند.

 سپس آب سرد به تمامی فن‌کویل‌ها و هواسازهای نصب شده در ساختمان، از طریق لوله‌کشی، پمپاژ می‌شود. در هر فن‌کویل، آب سرد از لوله‌های آن جریان پیدا کرده و با برخورد هوا با سطح سرد لوله‌ها، درنتیجه کاهش دما، رطوبت هوا کاهش می‌یابد.

چیلرها در اقلیم‌های گرم و مرطوب (مانند شهرهای جنوب کشور) و یا مناطق معتدل و مرطوب (مانند شهرهای شمال کشور) به عنوان سیستم تهویه مناسب محسوب می‌شوند.

در این مناطق، استفاده از نوع چیلر تراکمی هوا خنک به جای چیلر تراکمی آب خنک توصیه می‌شود، زیرا برای چیلر تراکمی آب خنک، نیاز به برج خنک‌کننده وجود دارد و راندمان برج خنک‌کننده در مناطق مرطوب و گرم کاهش می‌یابد.

دستگاه VRF

دستگاه VRF به طرزی مشابه چیلر عمل می‌کند با این تفاوت که مبرد به صورت مستقیم به فن‌کویل‌ها و هواسازها ارسال می‌شود به جای سرد کردن آب در یک مبدل حرارتی پوسته و لوله‌ای و سپس ارسال به فن‌کویل‌ها و هواسازها.

طی این فرآیند، مبرد با جریان در لوله‌های فن‌کویل و هواسازها، درنتیجه کاهش دما، رطوبت هوا را نیز جذب می‌کند. دستگاه VRF یکی از دستگاه‌های مناسب تهویه مطبوع در مناطق گرم و مرطوب و گرم و خشک و همچنین معتدل و مرطوب است.

دسته‌بندی سیستمهای تبخیری در تهویه مطبوع

آشنايی با سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع

مفهوم تهویه مطبوع به ایجاد شرایط بهینه‌ای در داخل محیط‌های ساختمانی با استفاده از سیستم‌های مختلف می‌پردازد. یکی از تکنولوژی‌های موثر و گردآوری کننده برای تهویه مطبوع، سیستم‌های تبخیری می‌باشد. سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع بر مبنای اصول تبخیر آب کار می‌کنند تا دما و رطوبت محیط را کنترل کنند. تبخیر آب از طریق مخازن آبیاب‌ها یا پنجره‌های تبخیری انجام می‌شود و باعث خنک‌کردن هوا و افزایش رطوبت نسبی محیط می‌شود.

به عبارت دیگر، این سیستم‌ها به‌وسیله‌ تبخیر آب، هوای گرم و خشک را به هوای خنک و مرطوب تبدیل می‌کنند و در نتیجه، احساس راحتی و آرامش در داخل فضاهای ساختمانی بهبود می‌یابد. استفاده از سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع مزایای بسیاری دارد.

 اولاً، این سیستم‌ها به‌ویژه در مناطقی با اقلیم گرم و خشک مانند بیابان‌ها و نواحی حاشیه‌ای، بسیار کارآمد هستند؛ زیرا با تولید هوای خنک و مرطوب، میزان مصرف انرژی نسبت به سیستم‌های مکانیکی سنتی کاهش می‌یابد.

 ثانیاً، این سیستم‌ها به‌عنوان روشی طبیعی و زیست ‌محیطی برای تهویه فضاها محسوب می‌شوند، زیرا مصرف آب کمتری نسبت به سیستم‌های خنک‌کننده مکانیکی دارند و همچنین هیچ‌‍گونه مواد آلاینده و گازهای گلخانه‌ای تولید نمی‌کنند.

 از این رو، سیستم‌های تبخیری به‌عنوان گزینه‌ای پایدار و اقتصادی در تهویه مطبوع در نظر گرفته می‌شوند. به این ترتیب، در ادامه‌ی مقاله، به بررسی عملکرد، نحوه‌ی عملکرد، مزایا و معایب سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع پرداخته خواهد شد.

انواع دستگاه‌ها و سیستم‌های تبخیری

انواع سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع به شرح زیر هستند:

  • سیستم‌های سرمایش آبی مستقیم

فرآیند سرمایش آبی مستقیم به معنای خنک‌کردن هوا از طریق تبخیر آب است، به گونه‌ای که آب تبخیر شده همزمان باعث افزایش رطوبت هوا می‌شود. دستگاه‌هایی که بر اساس این اصول عمل می‌کنند عبارتند از: سیستم‌های سرمایش آبی نوع قطره‌ای یا چکه‌ای

این نوع سیستم‌ها، بیشترین کاربرد را در دسته خود دارند و به‌ویژه برای کاربردهای مسکونی و اداری سبک بسیار مناسب هستند. تنوع زیادی از این سیستم‌ها وجود دارد، از جمله مدل‌های بالا‌زن، پایین‌زن و بغل‌زن چهارگوش یا مدل پایین‌زن بیضی و شش‌گوش.

  • سیستم‌های سرمایش آبی چکه‌ای یا قطره‌ای کوچک

این سیستم‌های قابل‌حمل، برای خلق یک سطح سرمایش کوتاه مدت، بسیار مفید هستند. آن‌ها برای خنک‌کردن اتاق‌های کوچک در آپارتمان‌ها، کانکس‌ها، دفاتر و فروشگاه‌های کوچک به‌کار می‌روند. همچنین توسط مسافران، دانشجویان، مستأجران و افرادی که امکان استفاده از سیستم‌های سرمایش آبی بزرگ‌تر ندارند یا دسترسی به منبع آب دائمی ندارند، استفاده می‌شوند. این سیستم‌ها ظرفیت‌های مختلفی دارند و هوادهی آن‌ها معمولاً بین ۸۰۰ تا ۲۰۰۰ کیوبیک فوت در دقیقه است.

  • سیستم‌های سرمایش آبی نقطه‌ای

این سیستم‌ها به‌صورت کوچک و قابل‌حمل ساخته می‌شوند و شبیه به رادیوپخش‌های رومیزی هستند. آن‌ها بر روی میز یا کنار تختخواب قرار می‌گیرند و صورت، بازوها و دستان کاربران را خنک می‌کنند. این سیستم‌ها از هوای تازه اطراف آن‌ها استفاده می‌کنند و هوای خنک شده به‌صورت آزاد به بیرون تخلیه می‌شود.

با این‌حال، بیشتر هوای داخل اطراف سیستم‌ها را رطوبت زنی می‌کنند و باعث افزایش رطوبت در محیط بیرون از ناحیه تأثیر اولیه می‌شوند. این سیستم‌ها به‌ویژه برای افرادی که در فضاهای کوچک قرار دارند مانند رانندگان جرثقیل، تایپیست‌ها، تلفن‌چی‌ها، اپراتورهای رایانه، دربان‌ها، بلیت‌فروش‌های دانشجویان و افراد با بودجه محدود مناسب هستند.

  • سیستم‌های سرمایش آبی دارای فیلتر غلتکی

این سیستم‌ها دارای فیلتری پارچه‌ای معمولاً پلی‌استری هستند که به دور دو غلتک در بالا و پایین پیچیده شده‌اند. این فیلتر توسط غلتک بالایی به‌طور کم ‌سرعت خیس می‌شود، زیرا غلتک پایینی درون یک تشتک کوچک پر از آب قرار دارد. این فیلتر به‌صورت مداوم شسته و تمیز می‌شود و به عنوان یک فیلتر غلتکی عمل می‌کند که از تشکیل رسوب در داخل آن جلوگیری می‌کند. باید توجه داشت که این سیستم‌ها در ظرفیت‌های بزرگتری نیز ساخته می‌شوند.

  • سیستم‌های سرمایش آبی برای خودرو

این سیستم‌ها در برابر سیستم‌های سرمایش تبریدی برای خودروها به کار گرفته می‌شوند و در ابتدا توسط توریست‌هایی که از مناطق جنوب غربی عبور می‌کردند، استفاده می‌شدند. این سیستم‌ها نسبت به سیستم‌های سرمایش تبریدی بسیار ارزان‌تر هستند و قطعات متحرک کمتری دارند. اما مدل‌های جدیدتری که به نام کولرهای سقفی شناخته می‌شوند، برای خودروهای کشاورزی، تراکتور، لودر، گریدرو غیره استفاده می‌شوند و انواع دیگری از آن‌ها که دارای شکل‌های آئرودینامیک هستند، برای خودروها، کاروان‌ها، خانه‌های متحرک و غیره مناسب هستند.

انواع سیستمهای تبخیری در تهویه مطبوع

انواع سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع

کاربردهای اصلی سیستم سرمایش تبخیری

استفاده از سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع در برخی از ساختمان‌ها اولویت بالایی دارد:

۱- مراکز داده

ساختمان‌های مرکز داده جايگاهی برای قرار دادن تجهیزات پیچیده سخت‌افزاری هستند؛ به‌طور معمول در این مکان‌ها هزاران رایانه و سرور مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تجهیزات در زمان کارکرد گرما تولید می‌کنند. به منظور حفظ دما و رطوبت هوا در محدوده‌ی ایده‌آل، سیستم‌های سرمایش تبخیری مورد استفاده قرار می‌گیرند که مانع از آسیب دیدن این تجهیزات ارزشمند می‌شوند.

۲- انبارهای کالا

در انبارها چالش‌هایی نظیر خوردگی، فرسایش و فساد کالاها وجود دارد. سیستم‌های خنک‌کننده تبخیری به خوبی می‌توانند خطرات این چالش‌ها را به حداقل برسانند. از نظر علمی ثابت شده است که با حفظ رطوبت نسبی محیط انبار در محدوده 40 تا 60 درصد، احتمال آسیب دیدن کالاها به حداقل می‌رسد. سیستم‌های سرمایش تبخیری این کار را با کنترل رطوبت به راحتی انجام می‌دهند.

۳- بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها

در بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها، کنترل سطح عفونت موجود در هوا اهمیت زیادی دارد. به دلیل انتقال بیماری‌ها از طریق مجاری تنفسی، این مکان‌ها ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند. با استفاده از سیستم‌های سرمایش تبخیری، این مراکز می‌توانند به حداقل رساندن عفونت‌های هوایی کمک کنند.

این سیستم‌ها هوای تازه را به‌طور مداوم از محیط خارج به داخل ساختمان منتقل و هوای استفاده‌شده را از بین می‌برند. همچنین، با کنترل رطوبت هوای ورودی به ساختمان، زمینه‌های رشد باکتری‌ها و ویروس‌ها کاهش می‌یابد.

کاربردهای سیستمهای تبخیری در تهویه مطبوع

کاربردهای سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع

مزایا و معایب سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع

استفاده از سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع دارای مزایای ویژه‌ای است که آن‌ها را به یک انتخاب ایده‌آل، به‌ویژه در مناطق گرم و خشک، تبدیل می‌کند. به‌عنوان نمونه، از جمله مزایای این سیستم‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • روشی مؤثر برای کاهش بیشتر باکتری‌ها و ویروس‌های موجود در هوا
  • عدم نیاز به استفاده از مواد شیمیایی به عنوان سیال‌های خنک‌کننده
  • کاهش چشم‌گیر مصرف انرژی در مقایسه با سیستم‌های خنک‌کننده مکانیکی دیگر.
  • افزایش رطوبت هوا به سطح ایده‌آل در مناطق گرم و خشک
  • کاهش احتمال خرابی و کم‌هزینه‌تر بودن هزینه‌های تعمیر و نگهداری

این مزایا نشان‌دهنده تعداد زیادی از موارد مثبت و کاربردی برای سیستم‌های خنک‌کننده تبخیری می‌باشد که آن‌ها را به انتخاب مناسب برای کاربران در شرایط خاص می‌کند.

از معایب این نوع سیستم‌ها می‌توان به این موضوع اشاره کرد که بسته به امکانات و شرایط محیطی، می‌توان سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع را به صورت دو یا چند مرحله‌ای طراحی کرد تا هوای ورودی بارها با آب تماس یابد.

 در نتیجه دمای هوا را تا 35 درجه سانتی‌گراد پایین‌تر از حالت عادی کاهش داد. اما در عمل، طراحی چنین سیستمی امکان‌پذیر نیست؛ زیرا سرمایش تبخیری باعث افزایش قابل توجه رطوبت هوا می‌شود.

علاوه بر دما، رطوبت نیز در دستیابی به آسایش حرارتی در محیط مؤثر است. افزایش بیش از حد رطوبت باعث می‌شود نفس کشیدن برای افراد مشکل‌تر شود. در خنک‌کننده‌های تبخیری، تماس مستقیم هوا با قطرات آب باعث افزایش رطوبت می‌گردد. از این‌رو، استفاده از سیستم‌های سرمایش تبخیری نیازمند دقت و توجه به میزان رطوبت هوا است.

در واقع، استفاده از این سیستم‌ها در مناطق مرطوب مانند شهرهای شمالی و جنوبی کشور ما توصیه نمی‌شود؛ زیرا رطوبت هوا در این مناطق به‌طور معمول بسیار بالا است و افزایش آن با استفاده از خنک‌کننده‌های تبخیری می‌تواند مشکلات جدی‌تری را ایجاد کند.

دسته‌بندی سیستمهای تبخیری در تهویه مطبوع

دسته‌بندی سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع

انواع دسته‌بندی‌های سیستم‌های تبخیری

سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع را می‌توان از دو جهت به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد؛ نخست بر اساس روش خنک‌کردن هوا و دوم بر اساس ظرفیت و کاربرد آن‌ها.

  • تقسیم بر اساس روش خنک‌کردن هوا:
  1. سیستم‌های خنک‌کننده تبخیری مستقیم: در این نوع سیستم، هوای ورودی مستقیماً با قطرات آب در تماس می‌آید و از این روش برای خنک‌کردن هوا استفاده می‌شود. از جمله دستگاه‌های مستقیم این نوع می‌توان به کولرهای آبی با ظرفیت کم اشاره کرد.
  2. سیستم‌های خنک‌کننده تبخیری غیر مستقیم: در این دسته، دو جریان هوا بدون تماس با یکدیگر به‌وسیله یک مبدل حرارتی، تبادل حرارت می‌کنند. این نوع سیستم معمولاً در دستگاه‌هایی با ظرفیت بالا مانند ایرواشر، زنت و اکونوپک استفاده می‌شود. این سیستم‌ها همچنین قابلیت گرمایش را نیز دارند.
  • تقسیم بر اساس ظرفیت و کاربرد:
  1. سیستم‌های خنک‌کننده تبخیری با ظرفیت پایین: این نوع سیستم‌ها عمدتا برای کاربرد در منازل مسکونی و ساختمان‌های کوچک طراحی شده‌اند. به‌عنوان نمونه معروف‌ترین آنها کولرهای آبی هستند.
  2. سیستم‌های خنک‌کننده تبخیری با ظرفیت بالا: این دستگاه‌ها، مثل ایرواشر، زنت و اکونوپک، سرمایش بر پایه سیستم تبخیری مستقیم دارند اما با راندمان بهتر. آن‌ها مخصوصاً در ساختمان‌ها و سوله‌های بزرگ و گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین قابلیت گرمایش نیز در این دستگاه‌ها موجود است که از انعطاف پذیری بالایی در مصرف انرژی برخوردار می‌شوند.

محاسبه میزان استفاده از سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع

در حال حاضر یک موضوع مطرح می‌شود که از سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع تا چه حدی می‌توان استفاده کرد؟ جواب این سوال به طور کامل به شرایط آب و هوایی منطقه‌ای که دستگاه در آن استفاده می‌شود بستگی دارد.

اگر نوع سیستم خنک‌کننده تبخیری باشد، حداکثر می‌تواند دمای هوا را تا ۲ تا ۴ درجه سانتی‌گراد بیشتر از دمای مرطوب (دمای نقطه شبنم) آن منطقه کاهش دهد. بنابراین برای محاسبه اینکه تا چه حد می‌توان دمای هوا را در شهرهای مختلف مثل شهرکرد، قم و دیگر شهرها با استفاده از دستگاه خنک‌کننده تبخیری کاهش داد، کافیست دمای نقطه شبنم آن شهر را بدست آوریم و به آن عدد ۲ درجه سانتی‌گراد اضافه کنیم.

استفاده از سیستمهای تبخیری در تهویه مطبوع

استفاده از سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع

روش‌های استفاده از سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع

برای استفاده از سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع سه روش وجود دارد:

  • روش مستقیم: در این روش، هوا به صورت مستقیم با آب در تماس قرار می‌گیرد و این باعث افزایش رطوبت هوا در فضا می‌شود. عموماً این روش مانند عملکرد کولر آبی است و بهترین عملکرد در مناطقی با دمای حباب‌تر کمتر از 22 درجه سانتی‌گراد دارد.
  • روش غیر مستقیم: در این روش، دمای هوای اولیه به صورت مستقیم در یک سیستم تبخیری کاهش می‌یابد و توسط فن به داخل مبدل حرارت هوا به هوا ارسال می‌شود. هوای ثانویه از سمت دیگر مبدل وارد فضای مورد نظر می‌شود و این دو هوا با هم تبادل حرارت می‌کنند، در نتیجه دمای هوای ارسالی به فضای مورد نظر کاهش می‌یابد ولی رطوبت آن افزایش می‌یابد.
  • روش ترکیبی مستقیم / غیر مستقیم: این سیستم‌ها در دو مرحله به منظور بهبود و کامل کردن روش‌های قبلی و دستیابی به نتیجه بهتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در مرحله اول، تبخیر غیر مستقیم و در مرحله دوم، تبخیر مستقیم صورت می‌گیرد. عواملی مانند سرعت تبخیر، اختلاف دما، سرعت و سطح تماس بین هوا و مایع تبخیری بر روی کارایی این سیستم‌ها تأثیر دارند.

در سیستم‌های تبخیری در تهویه مطبوع، با ایجاد فیلم نازک آب روی سطح یا با استفاده از قطرات آب و عبور هوا از روی آن، انرژی حرارتی هوا دریافت می‌کند و آب تبخیر می‌شود.

 برای مثال، آب به صورت اسپری با هوا تماس می‌یابد و به واسطه قطره‌قطره شدن، سطح تماس بین هوا و آب بیشتر می‌شود که منجر به کاهش دمای محسوس هوا می‌شود، اما انتروپی (مقدار حرارت مخفی هوا) ثابت می‌ماند.

در کل، آب برای تبخیر باید انرژی حاصل از گرما را از هوا دریافت کند و در سیستم‌های تبخیری، این گرما از هوا به عنوان حرارت نهان گرفته می‌شود و با افزایش رطوبت هوا، گرمای نهان هوا نیز افزایش می‌یابد. تغییرات دمای محسوس (تغییر دمای حس‌شده) هوا برابر با تغییرات گرمای نهان هوا می‌شود و انتالپی هوا در نتیجه ثابت می‌ماند.

تهویه و سیستم های کنترلی

تهویه و سیستم های کنترلی

مقدمه

اوایل پیدایش تبرید مکانیکی، دستگاه های موجود حجیم و گران بودند و راندمان زیادی برای تهویه نداشتند و می بایست فردی متخصص از آنها نگهداری می نمود. به همین دلیل تبرید مکانیکی صرفا چند کاربرد بزرگ نظیر واحد های تولید یخ، بسته بندی گوشت و یخچالهای بزرگ محدود می شد ولی این سیستم در عرض چند دهه به سرعت رشد نموده و به صورت امروزی درآمده است.

این رشد سریع حاصل چند عامل مختلف بود. با پیشرفت روش های تولید دقیق، امکان تولید تجهیزات کوچک تر با راندمان بالاتر فراهم شد. این امر به همراه تهیه مبرد های بی خطر و اختراع موتورهای الکتریکی با قدرت کمتر امکان ساخت واحدهای تبرید کوچک را که امروزه در کاربرد هایی نظیر یخچال ها و فریزر های خانگی، دستگاه های هواساز کوچک و دستگاه های تجاری مورد استفاده قرار میگیرند، فراهم نمود. به طوری که هم اکنون کمتر خانه یا واحد تجاری را میتوان یافت که یکی از انواع مختلف دستگاه های تبرید مکانیکی استفاده نکنند.

تاریخچه و کاربرد سیستم تبرید

برای مثال امروزه بدون بهره گیری از سیستم های تبرید، تهیه و نگهداری مواد پروتئینی با رشد فزاینده جمعیت ممکن نخواهد بود. همچنین در ساختمان های بزرگ نظیر مجتمع های مسکونی، تجاری و صنعتی، در صورتی که از تجهیزات تهویه مطبوع و تبرید مکانیکی بهره گیری نشود به دلیل گرمای محیط در تابستان این ساختمان ها غیر قابل تحمل خواهند بود.

علاوه بر کاربرد تبرید در تهویه مطبوع و استفاده از آن در فرایندهای انجماد و سردخانه ها، در حمل و نگهداری غذاهای فاسد شدنی، از تبرید مکانیکی در تهیه و عرضه اغلب مواد یا اجناس فروشگاه های امروزی استفاده می شود. تعداد فرایندها یا محصولاتی که با استفاده از تبرید مکانیکی تحقق یا بهبود یافته اند بی شمار است.

به طور مثال وجود تبرید امکان ساخت سد های بزرک را که برای پروژه های تولید برق و آب یاری ضروری است، فراهم میسازد. تبرید ساخت جاده ها، تونل ها، چاهک فونداسیون و حفاری در زمین های سست را میسر میسازد. به وسیله تبرید امکان تولید پلاستیک ها، لاستیک های مصنوعی و بسیاری محصولات و مواد مفید دیگر، امکان پذیر می گردد.

تولیدکنندگان منسوجات و کاغذ میتوانند با استفاده از تبرید، سرعت دستگاه های خود را افزایش دهند و صول بیشتری تولید نمایند. استفاده از تبرید روش های بهتری برای آب کاری فولاد های مورد استفاده در دستگاه ها بوجود می آورد.این موارد تنها گوشه ایی از صدها کاربرد تبرید مکانیکی است که امروزه مورد استفاده قرار میگیرد و همه ساله چندین کاربرد جدید به آن ها افزوده می شود. تنها عاملی که سرعت رشد سیستم تبرید را کاهش می دهد، عدم وجود افراد متخصص در این صنعت است.

برای سهولت مطالعه سیستم تبرید میتوان کاربرد های تبرید را به شش گروه اصلی تقسیم نمود:

  • تبرید خانگی

  • تبرید تجاری

  • تبرید صنعتی

  • تبرید حمل و نقل

  • تهویه مطبوع ساختمان

  • تهویه صنعتی

بدیهی است حد و مرز دقیق این گروه ها معلوم نیست و بین آن ها تداخل وجود دارد.

سیستم-تهویه-مطبوع-چیست؟

 ۱) تبرید خانگی

وسعت تبرید خانگی محدود است و به طور عمده به یخچال و فریزرهای خانگی مربوط می شود ولی به دلیل کثرت استفاده، بخش قابل ملاحظه ایی از بحث تبرید را در بر میگیرد.تبرید خانگی معمولا کوچک و با ظرفیت های ورودی ۳۵ تا ۳۷۵ وات تولید می شوند.

۲) تبرید تجاری

تبرید تجاری در طراحی، ساخت ، نصب و تعمیر سردکننده مورد استفاده در مغازه ها، رستوران ها، هتل ها و موسسات تهیه و تولید مواد غذایی فاسد شدنی محدود میشود.

۳) تبرید صنعتی

به دلیل مشخص نبودن حدود دقیق تبرید صنعتی و تجاری، اغلب آنها را باهم اشتباه میکنند. به طور کلی تبرید صنعتی از نظر اندازه بزرگتر از اندازه تجاری می باشد و یک نفر تکنسین با تجربه از آن نگهداری می نماید. از نمونه های معمول تبرید صنعتی، واحد های یخ سازی، بسته بندی مواد پروتئینی بزرگ (گوشت، ماهی، غذاهای منجمد و …)، نوشابه سازی بستنی سازی و واحد های صنعتی نظیر پالایشگاه های روغن، واحدهای شیمیایی، واحدهای لاستیک سازی و … می باشد.

۴) تبرید حمل و نقل

قسمتی از کاربرد های این گروه را می توان به عنوان شاخه ای از تبرید تجاری و قسمتی دیگر را شاخه ایی از تبرید صنعتی در نظر گرفت. به هر صورت هر دو مورد به اندازه کافی وسیع و قابل توجه هستند. تبرید کشتی ها در کشتی های صیادی و مخازن حمل و نقل محصولات فاسد شدنی مشاهده می شود. تبرید حمل و نقل به تجهیزات تبرید مورد استفاده در کامیون ها برای حمل و نقل طولانی یا محلی و واگن های راه آن مربوط می شود.

تهویه مطبوع

به طوری که از اسم تهویه مطبوع بر می آید این مقوله با شرایط هوا در نواحی یا فضاهای مورد نظر در ارتباط می باشد و نه تنها کنترل دما بلکه کنترل رطوبت و سرعت وزش هوا را نیز به همراه تصفیه و تمیز کردن آن شامل می شود. سیستم هایی که وظیفه عمده آن ها مطبوع کردن هوا برای راحتی انسان است، تهویه مطبوع خانگی نامیده میشود.

نمونه ایی از این سیستم هارا میتوان در منازل، مدارس، دفاتر، مساجد، هتل ها، سوپر مارکت ها، ساختمان های عمومی، کارخانجات، اتومبیل ها، اتوبوس ها، هواپیما ها، کشتی ها و غیره مشاهده نمود. از طرف دیگر هرگونه مطبوع سازی هوا که هدف اصلی آن رفاه انسان ها نباشد، تهویه صنعتی نامیده میشود. این الزاما به این معناست که سیسنم های تهویه صنعتی با توجه به وظیفه اصلی خود، نمیتواند برای آسایش انسان به کار برده شود.

کاربردهای تهویه مطبوع

کاربردهای تهویه صنعتی از نظر تعداد و تنوع نامحدود هستند. به بیان کلی وظیفه سیستم های تهویه مطبوع صنعتی عبارتند از :

  • کنترل میزان رطوبت مواد مرطوب
  • کنترل شدت واکنش های شیمیایی و بیوشیمیایی
  • محدود نمودن میزان تغییرات مواد ظریف از لحاظ انبساط و انقباض حرارتی
  • فراهم نمودن هوای تمیز و تصفیه شده که اغلب برای کار راحت و تولید محصولاتی با کیفیت بهتر، لازم است.

مشکلی که در رابطه با سیستم های کنترل اتوماتیک وجود دارد، این است که در این رابطه مفاهیم اساسی، اصطلاحات و نام های بسیاری وجود دارد که در هیچ جا غیر از زمینه تهویه مطبوع مورد استفاده قرار نمیگیرند.

شما باید مفاهیمی مانند <حلقه بسته> ،<عادی – باز> و <کنترل تناسبی> را یاد بگیرید. همچنین باید اجزای مختلف مانند کنترلرها،عملگرها”Actuator” و کلید های “EP” را تشخیص داده و هدف از به کارگیری آن ها را یدانید.

به هر حال کلید واقعی کنترل های اتوماتیک گسترش دادن آکاهی و دانش در مورد سیستم است. این یعنی باید به اندازه ایی دانش خود درباره مفاهیم اساسی را افزایش داد که بتوان با نگاه کردن به نقشه های یک سیستم کنترل تشخیص داد که کلیات سیستم چگونه باهم ارتباط دارند و چگونگی عملکرد و ارتباط آن ها باهم چگونه است.

tasisate-sarmayeshi

یک سیستم کنترل چه کاری انجام می دهد؟

برای پایش “Monitoring” دمای فضای مورد تهویه و تنظیم سیستم تبرید تهویه مطبوع،( به منظور حفظ شرایط از پیش تعیین شده برای رسیدن به شرایط آسایش ) به یک سیستم کنترل نیاز است. در حالت ایده آل سیستم کنترل با مصرف کمترین مقدار انرژی، این شرایط آسایش را در شرایط مطلوب و در یک سطح ثابت حفظ می کند.

برخی از سیستم ها رطوبت فضا را نیز اندازه گیری و تنظیم می کنند. برای انجام تمام این کارها سیستم کنترل، دما و رطوبت نسبی هوای فضا را اندازه گیری و حس میکند و به منظور برقرار کردن شرایط مطلوب در فضا، شیرها و دمپر های موجود در سیستم مرکزی را تنظیم می نماید.

زیر سیستم های کنترل “Control Subsystems”

  • پیچیده ترین سیستم ها نیز از یک سری زیر سیستم های متناسب و هماهنگ تشکیل شده اند. این زیر سیستم ها اساسا در تمام سیستم های کنترل مشابه هستند. توانایی شما در درک سیستم های کنترل به میزان توانایی شما در تشخیص این زیر سیستم ها و تحلیل چگونگی عملکرد آن ها و چگونگی ارتباط آن ها با دیگر زیر سیستم ها برای تشکیل سیستم کلی کنترل، بستگی دارد.

در یک سیستم هواساز مرکزی مربوط به یک مکان تجاری بزرگ چندین زیر سیستم کنترلی وجود دارد که عبارتند از :

  • روشن و خاموش کردن فن
  • روشن و خاموش کردن پمپ
  • موقعیت دهی به دمپر های برگشت، تخلیه و هوای تازه بیرون.
  • حصول اطمینان از اینکه حداقل هوای تازه مورد نیاز به سیستم وارد می شود.
  • تنظیم کننده دبی آب گرم و دمای هوای خروجی از کویل گرمایشی
  • تنظیم کننده دبی آب خنک شده و دمای هوای خروجی از کویل سرمایشی

حلقه های کنترل

حلقه کنترل یک زیر سیستم است که اجزای آن به گونه ای چیده شده اند که باهم عمل کرده و یک متغیر مانند دمای هوا یا آب را کنترل می کنند. دو نوع حلقه کنترل وجود دارد:

۱_سیستم کنترل حلقه باز

یک سیستم کنترل حلقه باز دارای باز خورد یا Feed back نیست، بنابر این سیگنالی مبنی بر رسیدن به شرایط مطلوب وجود نخواهد داشت.  یک نمونه از سیستم های کنترل حلقه باز، سیستم تبرید تهویه مطبوع است که در آن دمای آب گرم تغذیه شده فقط بر اساس دمای هوای بیرون تغییر می کند و هیچ بازخوردی از دمای هوای فضای مورد تهویه گرفته نمیشود تا بررسی شود که آیا دمای فضای موردنظر به حد مطلوب رسیده است یا خیر.

۲_سیستم کنترل حلقه بسته

سیستم کنترل حلقه بسته دارای بازخوردی است که نشان می دهد سیستم کنترل به نقطه تنظیمی “Set Point” رسیده یا نرسیده است. وقتی که شما شیر آب گرم را باز می کنید طبیعتا دست خود را به آب میزنید تا ببینیدکه آیا دما مناسب است یا خیر؟ اگر دمای آب مورد نظر تامین نشده باشد شیر را تنظیم کرده و مجددا با دست امتحان میکنید. دست شما یک باز خورد برای اپراتور سیستم کنترل تولید می کند.

اجزای یک زیر سیستم حلقه بسته

بیشتر زیر سیستم های تهویه مطبوع از نوع حلقه بسته هستند. زیر سیستم کنترل دمپر برای یک سیستم تهویه مطبوع قرار می گیرد. نحوه عملکرد این زیر سیستم به صورت زیر است :

  • حسگر نصب شده درون محفظه مخلوط هوا به طور پیوسته دمای هوای مخلوط را اندازه گیری کرده و اطلاعات مربوط را کنترل می کند.
  • کنترل کننده سیگنالی به عملگر دمپر ” Damper Actuator” ارسال میکند.
  • عملگر دمپر هوای برگشت و هوای تازه را به گونه ایی موقعیت دهی می کند که مقادیر مناسبی از هوای بیرون و هوای برگشتی با هم مخلوط شوند تا دمای هوای مخلوط در شرایط مطلوب حفظ شود.

اصطلاحات و اجزایی که برای توزیع زیر سیستم  به کار گرفته شده به طور پیوسته به عنوان بخشی از زبان کنترل در سیستم های کنترل به کار می روند عبارتند از :

۱.متغیر کنترلی یا ” Controlled Variable”

شرایط یا متغیری که کنترل میشود، دمای هوای مخلوط موجود در محفظه مخلوط هوا متغیر کنترلی می باشد.

در زیر سیستم های دیگر ممکن است متغیر های کنترلی سرعت هوا، دبی آب، فشار استاتیک هوا یا رطوبت نسبی باشد.

۲.حسگر

وسیله ایی است که شرایط متغییر را اندازه گیری می کند. حسگر، دمای مخلوط هوا را اندازه گیری می کند. حس گر های دیگری نیز وجود دارند که برای اندازه گیری سرعت هوا، دبی آب، فشار استاتیک هوا یا رطوبت نسبی به کار می روند.

۳.کنترل کننده

وسیله ایی است که اطلاعات را از حسگر دریافت کرده و برای انجام واکنش و تغییر مناسب سیگنالی به طرف عملگر ارسال میکند.

هر کنترل کننده برای یک شرایط مطلوب برنامه ریزی می شود که این وضعیت مطلوب نقطه تنظیمی یا ” Set Point ” نامیده می شود. کنترل کننده برای حفظ شرایط مطلوب و رسیدن به نقطه ی تنظیمی سیگنال هایی را به عملگر ارسال می کند.

۴.عملگر یا محرک (Actuator or Operator)

وسیله ایی است که ابزار کنترلی را موقعیت دهی می کند. عملگر، دمپرها را موقعیت دهی و تنظیم می کند.

۵.ابزار کنترلی

ابزاری است که تغییرات یا واکنش هایی مانند تغییر دادن دبی هوا یا آب را انجام می دهد. دمپرها ابزار های کنترلی هستند. این دمپر ها دبی هوای برگشتی و هوای تازه ورودی به محفظه اختلاط هوا را تنظیم می کنند و از این طریق دمای مخلوط هوا(متغیر کنترلی) را تعیین می کنند. ابزارهای کنترلی دیگری مانند شیر ها و کلید ها نیز وجود دارند که در محل های مناسب می توان از آن ها استفاده کرد.

در کل زیر سیستم های موجود در سیستم کنترل متغیر کنترلی را از طریق روال زیر تنظیم می کنند:

حسگر – کنترل کننده – عملگر – ابزار کنترلی

دمپر-کانال-موتوری
دیگ های آب گرم و انواع مشعل در سیستم های تهویه مطبوع

دیگ های آب گرم و انواع مشعل در سیستم های تهویه مطبوع

انواع دیگ های آب گرم

دیگ های آب گرم چدنی

این دیگ ها برای ظرفیت های کم (عمدتا کاربردهای مسکونی) مناسب هستند و در ظرفیت های بین ۲۰۰۰۰ – ۱۳۰۰۰۰۰ kCal/hr (یعنی بین ۲۵  و  ۱۵۱۱kw) ساخته میشوند.

این دیگ ها از یک سری صفحات چدنی و موازی با هم در کنار یکدیگر قرار میگیرند تشکیل شده اند که هر یک از صفحات اصطلاحا (پره) نامیده میشوند. این پره ها به صورت تو خالی و با استفاده از فرایند ریخته گری ساخته میشوند که با کم و زیاد کردن تعداد پره ها می توان ظرفیت دیگ های چدنی را کاهش یا افزایش داد.

دیگ های آب گرم چدنی

آب ورودی از قسمت پایین دیگ وارد آن شده و در هریک از پره ها توزیع می شود. سپس این آب از پایین پره به سمت بالای آن حرکت میکند و با گاز های داغ حاصل از احتراق که از داخل  بخش تو خالی (بخش تیره تر) حرکت می کنند تبادل حرارتی انجام میدهد و گرم میشود. 

در نهایت آّب گرم شده از بخش بالایی پره خارج می شود. 

دور این پره ها عایق بندی شده و نهایتا در داخل پوششی قرار می گیرند. چیزی که معمولا در بازدید از موتورخانه ای که دارای دیگ چدنی باشد مشاهده میشود همین پوشش و محفظه خارجی است که از لایه نازکی از فلز می باشد.

 

شکل های زیر  ساختمان و اجزای دیگ های چدنی را نشان می دهند :

دیگ های آب گرم چدنی
دیگ های آب گرم چدنی

نکته : مزیت دیگ های چدنی نسبت به دیگ های فولادی، پایین بودن قیمت آن هاست.بنابراین توصیه میشود اگر فشار کاری پاسخگو باشد، در ظرفیت هایی که می توان هم از دیگ های چدنی و هم از دیگ های فولادی استفاده کرد، دیگ های چدنی را به کار ببریم.

نکته : در ساختمان های مرتفع که فشار کاری سیستم بالاست، دیگ های چدنی مورد استفاده قرار نمی گیرند.

علت آن است که چدن ماده ایی شکننده است و با افزایش فشار کاری سیستم احتمال شکست آن و اختلال در عملکرد سیستم وجود خواهد داشت.

دیگ های فولادی

در شرایطی که دیگ های چدنی پاسخگوی نیاز ما نباشند، دیگ های فولادی مورد استفاده قرار میگیرند.

دیگ های فولادی در ظرفیت های بین ۸۷۵۰۰۰۰kcal/hr  – ۱۵۰۰۰۰kcal/hr ساخته شده و همانگونه که مشاهده می شود نسبت به دیگ های چدنی دارای ظرفیت بیشتری هستند.

از طرفی هم با توجه به خواص فولاد این نوع دیگ ها می توانند در محدوده فشاری بالاتری (۴bar – 16bar) نسبت به دیگ های چدنی مورد بهره برداری قرار گیرند.

اساس کار دیگ ها، مشابه با بویلر های لوله آتشین (Fire Tube Boiler) می باشد.

دیگ های فولادی

مطابق شکل در این نوع دیگ ها، در یک کوره عملیات احتراق صورت گرفته و گاز های داغ حاصل از احتراق در لوله ها حرکت میکنند. 

آب نیز در محفظه ایی که برایش در نظر گرفته شده وارد گردیده و با گاز های داغ تبادل حرارتی انجام میدهد تا به دمای مطلوب برسد و سپس خارج می شود. 

با توجه به نکاتی که در مبدل های حرارتی وجود دارد، دیگ های فولادی می توانند به صورت پاس های مختلف طراحی و ساخته شوند که در شکل های زیر نمونه هایی از این چینش های مختلف نمایش داده شده اند.

انواع طراحی دیگ های فولادی

مشعل ها

مشعل ها وظیفه ایجاد احتراق موردنیاز برای آب گرم کن ها را بر عهده دارند. ساختارهای مختلفی از مشعل ها وجود دارد که متدوال ترین نوع مورد استفاده، مشعل های فن دمشی یا Forced-Draft هستند.

در این نوع مشعل ها هوا به وسیله ی فنی که قبل از محفظه احتراق وجود دارد به داخل دمیده می شود.این فن ها به دلیل آن که در ورودی نصب شده و هوا را به داخل می کشد فن دمشی نامیده می شود.

نوع دیگری از مشعل ها، مشعل های اتمسفریک هستند. در این نوع مشعل ها فن وجود نداشته و حرکت هوا به صورت طبیعی (اختلاف چگالی) انجام می شود. مزیت آن ها این است که چون فن ندارند عملکردشان بدون سر و صدا است ولی چون میزان هوای ورودی به این مشعل ها در مقایسه  با سایر انواع فن دار میزان کمتری است راندمان احتراق پایین تری  نسبت به بقیه دارند و هوا و سوخت نمی توانند با نسبت بهینه با هم ترکیب شوند. 

به همین دلیل باعث آلودگی محیط زیست شده و از این رو تولید این نوع مشعل ها در حال حاضر متوقف شده است.

مشعل

در مشعل های فن مکشی یا Induced-Draft، فن به جای ورودی در خروجی نصب شده است و اصطلاحا فن آن به صورت مکشی عمل می کند. مزیت این مشعل ها توزیع یکنواخت تر جریان هوا در داخل کوره می باشد، افزون بر این که راندمان احتراق بالاتر و مصرف سوخت پایین تری هم دارند. 

مشعل های فن مکشی در کنار مزایا، معایبی نیز دارند: 

۱ – چون فن با گازهای داغ سر و کار دارد، انرژی بیشتری مصرف می کند. 

۲ – در تماس بودن پره های فن با گاز های داغ مستلزم آن است که جنس پره ها و موتور الکتریکی مربوطه از موارد مقاومی باشند. 

۳ –  به علت وجود بخار آب در گاز های داغ حاصل از احتراق احتمال خوردگی هم به وجود می آید. 

گفتنی است این نوع مشعل ها کمتر در ایران کاربرد دارند.

 

تصاویر ذیل شماتیک انواع مختلف مشعل هایی را که به آنها اشاره شد نشان می دهند.

شماتیک مشعل ها
شماتیک مشعل ها

نکته : آغاز به کار مشعل ها با فرایند جرقه زنی است. در صورتی که به هر دلیل جرقه زده نشود شیر کنترلی که به وسیله سولونویید کار می کند، مسیر ورود سوخت را می بندد تا از خطر های احتمالی جلوگیری به عمل آورد.

 

علاوه بر این شیر، شیر ها و تجهیزات دیگری نیز برای کنترل نسبت هوا و سوخت و احتراق بهینه وجود دارند.

مجتمع تجاری – مسکونی فردوس افتتاح شد

مجتمع تجاری – مسکونی فردوس افتتاح شد

افتتاح مجتمع تجاری – مسکونی فردوس قم با اجرای موفق سیستم های تهویه مطبوع شرکت جهان تهویه اعتماد

آغاز بهره برداری از مجتمع تجاری – مسکونی فردوس، نخستین مجموعه ی تخصصی در حوزه صنعت ساختمان در استان قم در آستانه ی عید سعید غدیر خم انجام شد. 

مجتمع تجاری – مسکونی فردوس در سه طبقه و زیر بنای ۲۱ هزار متر مربع احداث شده که توانسته در فاز ۱ حدود ۳۱۳ واحد تجاری را فعال کند و همچنین در زمان افتتاحیه توانسته حدود ۲۰۰ برند از مشاغل صنعت ساختمان استان قم را گرد هم آورد. 

این مجتمع به همت شرکت تعاونی طلاب رزمنده و در مدت ۵ سال با سرمایه گذاری ۲۰۰ میلیارد تومان اجرا شده است.

شرکت جهان تهویه اعتماد مفتخر است که توانسته اجرای موفق سیستم های قدرتمند تهویه مطبوع از جمله سرمایش و گرمایش را در مجتمع تجاری – مسکونی فردوس در رزومه ی خود ثبت کند.

گروه کارخانجات جهان تهویه اعتماد با تکیه بر توان فنی مدیران و تیم تولید خود توانسته طی سالها فعالیت در عرصه ی طراحی و تولید سیستم های تهویه مطبوع، جایگاهی شایسته در میان تولید کنندگان ملی کسب کرده و رزومه ایی پر افتخار جمع آوری کند که مجتمع فردوس استان قم یکی از آنهاست.

همچنین شرکت جهان تهویه افتخار همکاری با آستان مقدس حضرت معصومه (س) را در استان قم نیز در رزومه کاری خود دارد.

هواساز حرم حضرت معصومه